Απο τα Νέα ( Τρίτη Άποψη )
28/08/2009
Του δρος Βασίλη Μανιού
Το πρόσφατο σχέδιο νόμου για την ανώτατη εκπαίδευση (Πανεπιστήμια και ΤΕΙ) έδωσε την ευκαιρία στους επικριτές των ΤΕΙ να διατυπώσουν τις πλέον ακραίες και ανυπόστατες θέσεις που έχουν διατυπωθεί μέχρι σήμερα, όπως: επιχειρείται η «ανωτατοποίηση» των ΤΕΙ- όταν αυτά είναι ανώτατα από το 2001· τα ΤΕΙ εκπαιδεύουν τεχνίτες- όταν η διάρκεια σπουδών τους είναι τέσσερα χρόνια· τα ΤΕΙ είναι «μεσοβαθμίδα»- όταν οι ίδιοι έκλεισαν μία τουλάχιστον μεσοβαθμίδα από αυτές που υπήρξαν στο παρελθόν, κ.ά.
Αυτές όμως οι ακραίες θέσεις, μαζί με τις συνυπάρχουσες συνήθως παρασκηνιακές πιέσεις, έφεραν το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα. Για μια φορά ακόμη η πολιτεία υποχώρησε και άφησε και πάλι μετέωρο το θέμα των επαγγελματικών δικαιωμάτων των πτυχιούχων ΤΕΙ, καταθέτοντας σχετική τροπολογία του άρθρου 18. Φυσικά δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει αυτό. Το κακό άρχισε από τον Ιδρυτικό Νόμο των ΤΕΙ το 1983, με την υποχώρηση της πολιτείας στις πιέσεις του ΤΕΕ, αφήνοντας τους πτυχιούχους Σχολών Τεχνολογικών Εφαρμογών (Μηχανικών) χωρίς επαγγελματικά δικαιώματα. Έκτοτε και με τις παρεμβάσεις πάντα του ΤΕΕ, ακυρώθηκαν όλες οι προσπάθειες όλων των κυβερνήσεων μέχρι σήμερα για την ολοκλήρωση των επαγγελματικών δικαιωμάτων των πτυχιούχων ΤΕΙ, συνεκτιμώντας φυσικά το πολιτικό κόστος της αντιπαράθεσής τους με το πανίσχυρο ΤΕΕ.
Παρά ταύτα όμως η μη ολοκλήρωση της αναγνώρισης επαγγελματικών δικαιωμάτων, η αποψίλωση των υπαρχόντων στην πράξη, η περιορισμένη υποστήριξη των ΤΕΙ από την πολιτεία (χρηματοδότηση, προσωπικό, υποδομές) και η μη ολοκλήρωση των ακαδημαϊκών χαρακτηριστικών τους, τα οποία όλα μαζί επικαλούνται οι επικριτές τους για να τα υποβαθμίσουν, ενώ είναι συνυπεύθυνοι για όλα αυτά, δεν οδήγησαν τα ΤΕΙ στον αφανισμό, όπως φυσικά επιδιώκουν. Τα ΤΕΙ άντεξαν και αξιοποίησαν στο έπακρο τις όποιες βελτιώσεις η πολιτεία τούς παραχώρησε διαδοχικά, έστω και με το «σταγονόμετρο». Το σημερινό status των ΤΕΙ οριοθετείται από σειρά νομοθετημάτων και γεγονότων, που μόνο ένας κακόπιστος μπορεί να αγνοήσει στην αναζήτηση μιας δίκαιης και καθαρής λύσης που να είναι νόμιμη και ηθική:
● Το 1989 καθορίστηκαν τα επαγγελματικά δικαιώματα των πτυχιούχων των υπόλοιπων Τμημάτων, που δεν είχαν μέχρι τότε, εκτός των μηχανικών, λόγω παρέμβασης του ΤΕΕ.
● Το 1989 ιδρύθηκαν στα ΤΕΙ οι Ειδικοί Λογαριασμοί διαχείρισης Κονδυλίων Έρευνας (ΕΛΚΕ). Δηλαδή τα ΤΕΙ πραγματοποιούν έρευνα, τώρα και περίπου 20 χρόνια.
● Το 1995 καθορίστηκε σε τέσσερα χρόνια η διάρκεια των σπουδών εκτός των Τμημάτων των μηχανικών, λόγω παρέμβασης ΤΕΕ.
● Το 1997 τα προσόντα των εκλεγόμενων καθηγητών σχεδόν εξομοιώθηκαν με εκείνα των καθηγητών των Πανεπιστημίων και συνδέθηκε η μισθολογική εξέλιξή τους με τη δική τους.
● Το 2000 καθορίστηκε η διάρκεια των σπουδών στα τέσσερα χρόνια, συμπεριλαμβανομένων των Τμημάτων των μηχανικών.
● Το 2001 ονομάστηκαν Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΑΕΙ). Αυτό και μόνο υπερδιπλασίασε τον αριθμό των ενεργών φοιτητών τους.
● Το 2008 καθιερώθηκε η οργάνωση αυτόνομων Μεταπτυχιακών Τμημάτων.
Συμπερασματικά επομένως, τα ΤΕΙ σήμερα έχουν όλα τα τυπικά χαρακτηριστικά των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων που είναι: η Προπτυχιακή Εκπαίδευση, η Έρευνα και οι Μεταπτυχιακές Σπουδές. Για όσους λοιπόν θυμήθηκαν τη «μεσοβαθμίδα», θα πρέπει να μας πουν πού στον κόσμο υπάρχει μεσοβαθμίδα με αυτά τα χαρακτηριστικά. Ως προς την ουσία, τα ΤΕΙ και ιδιαίτερα τα παλαιότερα και μεγαλύτερα έχουν διανύσει το μεγαλύτερο μέρος της απόστασης που τα χώριζε από τα Πανεπιστήμια. Η δυναμική τους όμως δείχνει ότι μπορούν σύντομα να καλύψουν και το υπόλοιπο της απόστασης, αν τύχουν της ίδιας αντιμετώπισης με εκείνη των Πανεπιστημίων. Με βάση τα παραπάνω, για την ανεύρεση της απαιτούμενης, επιτέλους, δίκαιης λύσης η πολιτεία (κυβέρνηση και αντιπολίτευση) θα πρέπει:
α) να παραχωρήσει στους πτυχιούχους τους τα επαγγελματικά δικαιώματα που δικαιούνται σήμερα, και β) μέσα από ένα συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα να συμπληρώσει τις ακαδημαϊκές λειτουργίες τους, όπως κάνει το τελευταίο σχέδιο νόμου, εκτός από το άρθρο 18, να τους παραχωρήσει την αναγκαία υποστήριξη (χρηματοδότηση, προσωπικό, υποδομές), και τέλος μέσα από μια αξιόπιστη αξιολόγηση να τα καταστήσει πλήρως ισότιμα προς τα Πανεπιστήμια. Οι 350.000 πτυχιούχοι και φοιτητές των ΤΕΙ, οι οποίοι μαζί με τους δικούς τους, που μόχθησαν και ξοδεύτηκαν για να τους σπουδάσουν, αποτελούν περίπου το 10% του ελληνικού πληθυσμού, δικαιούνται να μην αισθάνονται απόκληροι και παρείσακτοι της ελληνικής κοινωνίας.
Ο Βασίλης Μανιός είναι ομότιμος καθηγητής του ΤΕΙ Κρήτης
