TEE
ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ
11 Νοεμβρίου 2008
ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗΣ ΤΥΠΟΥ
Στρεβλή η δομή
της τεχνικής εκπαίδευσης και του τεχνικού δυναμικού στη χώρα μας
Αναγκαία η μεταρρύθμιση
Στην ανάγκη μιας συνολικής μεταρρύθμισης στη δομή της τεχνικής εκπαίδευσης και του τεχνικού δυναμικού στη χώρα μας, αναφέρθηκε ο πρόεδρος του ΤΕΕ Γιάννης Αλαβάνος, στη διάρκεια Συνέντευξης Τύπου, στην οποία παραβρέθηκαν και οι αντιπρυτάνεις του ΕΜΠ Ι. Πολύζος και Γ. Σπαθής.
Όπως υπογράμμισε, η παρέμβαση του ΤΕΕ, οφείλει να είναι καθολική, σε όλον το χώρο της τεχνικής παιδείας, να είναι ορθολογική, να αναγνωρίζει ότι όλοι έχουν δικαίωμα πρόσβασης στην εργασία, είναι αναγκαίοι, έχουν επαγγελματικά δικαιώματα. Με δυο λόγια η προσέγγιση θα πρέπει να προωθεί τη λογική της ομάδας, της συνεργασίας, των ρόλων και ευθυνών για όλους, με αντίστοιχη ιεραρχία και ιεράρχηση.
Σήμερα, όπως τόνισε ο πρόεδρος του ΤΕΕ, καμιά από αυτές τις αναγκαίες συνθήκες δεν υπηρετείται, παρόλο ότι παρατηρείται ένας πληθωρισμός αποφοίτων σε όλες τις ειδικότητες και βαθμίδες εκπαίδευσης, με συνέπεια:
· Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εργασίας να καταγράφει το παράδοξο της απασχόλησης στην Ελλάδα: οι απόφοιτοι της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης να έχουν μεγαλύτερο ποσοστό ανεργίας από εκείνους των άλλων βαθμίδων. (Για το λόγο αυτό φορείς, όπως το ΤΕΕ, που υπερασπίζονται τη συνταγματική διάταξη για κατοχύρωση του δικαιώματος πρόσβασης της εργασίας σε ΟΛΟΥΣ, έχουν βαρύνοντα λόγο).
· Η δομή των τεχνικών επαγγελμάτων δεν έχει πυραμιδική μορφή, τείνει προς μορφή κλεψύδρας. Υπάρχει μεγάλος συνωστισμός στην (ή περί την) κορυφή, καθώς οι απόφοιτοι, πλην εκείνων της ανωτάτης εκπαίδευσης, ωθούνται από τις πολιτικές παρεμβάσεις δεκαετιών στην παιδεία, να διεκδικούν επαγγελματικά δικαιώματα, πέραν αυτών που τους προσφέρουν γνώσεις και εμπειρίες.
Σήμερα στη χώρα μας, με βάση τα επίσημα στοιχεία:
· Οι ενεργοί διπλωματούχοι μηχανικοί στην Ελλάδα είναι 102.018 σε πληθυσμό 11.120.000, ποσοστό 0,89%. Στην Ιταλία: 190.000/58.093.000 0,33%, στην Ισπανία 65.000/43.064.000 0,15%, στην Πορτογαλία 31.000/10.495.000 0,28%, στη Γαλλία 160.000/64.473.000 0,25%, στη Γερμανία 250.000/82.689.000 0,30% και στο Ηνωμένο Βασίλειο: 260.000/59.668.000 0,44%. Με άλλα λόγια οι διπλωματούχοι μηχανικοί στην Ελλάδα είναι ένας στους 47 ενεργούς εργαζόμενους, αποτελούν περίπου το 2,5% του ενεργού πληθυσμού της Χώρας. Η ετεροαπασχόληση ξεπερνά το 20%. Ο χρόνος πρόσβασης στην εργασία αυξάνεται σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Η παραβίαση των όρων των συλλογικών συμβάσεων, που τους αφορούν, επίσης.
· Οι τεχνολόγοι μηχανικοί είναι 27.000 [κατά την ΕΕΤΕΜ]. Πρόκειται για αποφοίτους ΚΑΤΕΕ, ΚΑΤΕ, ΤΕΙ ανώτερης εκπαίδευσης και, μόλις πρόσφατα, ανώτατης εκπαίδευσης. Με αναβαθμίσεις σχολών και προσδοκίας επαγγελματικών δικαιωμάτων εικονικές. Πρώτοι που θίγονται απ’ αυτή την κατάσταση είναι οι ίδιοι οι τεχνολόγοι, οι οποίοι στην καλύτερη περίπτωση, εισέρχονται σε μια αγορά κορεσμένη, παρόλα αυτά με μεγάλες προσδοκίες, αλλά με χαμηλότερα προσόντα.
· Τα ΙΕΚ παράγουν ειδικότητες που δεν έχει ανάγκη η «αγορά». Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΕΕΚ το 2006, ο αριθμός των καταρτιζόμενων στα δημόσια Iνστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΙΕΚ) ανερχόταν ετησίως σε 20.000, ενώ στα ιδιωτικά σε 12.000. Συνολικά, μόνο από τα δημόσια ΙΕΚ το 2006 είχαν αποφοιτήσει 98.500 άτομα. Τα δυο τελευταία χρόνια, στα ιδιωτικά ΙΕΚ παρατηρείται προτίμηση σε ειδικότητες που σχετίζονται με την Πληροφορική. Στα δημόσια ΙΕΚ οι πιο δημοφιλείς ειδικότητες είναι ο τεχνικός εφαρμογών Πληροφορικής και ο τεχνικός τεχνολογίας Internet.
· Οι απόφοιτοι των ΤΕΛ, ΤΕΕ, έχουν, σύμφωνα με μελέτη του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, μεγάλη απορροφητικότητα. Ωστόσο, κάτω από το 40% των αποφοίτων απασχολούνται στους τομείς που έχουν εξειδικευθεί.
Μεταρρύθμιση συνολική σε όλες τις βαθμίδες της τεχνικής εκπαίδευσης. Τα Επαγγελματικά Δικαιώματα να ρυθμίζονται από τους καθ΄ ύλην αρμοδίους
Ο Υπουργός Παιδείας δεν κρίνεται από την οξυδέρκειά του στην καταγραφή μιας πραγματικότητας. Κρίνεται από την ικανότητά του να παρέμβει για να ανατρέψει καταστάσεις, εκεί που είναι απόλυτα αναγκαίο. Στο ΤΕΕ δεν μπορούμε να δεχθούμε ως μοιραίο, αναπότρεπτο πεπρωμένο τις στρεβλώσεις που υπάρχουν.
Υπάρχει μια λογική σειρά:
Εκτιμούμε τις ανάγκες σε επιστημονικό και τεχνικό δυναμικό, σε ικανό βάθος χρόνου.
Διαμορφώνουμε το εκπαιδευτικό σύστημα με βάση τις παραπάνω εκτιμήσεις.
Προσδιορίζουμε τα επαγγελματικά δικαιώματα.
Το Υπουργείο Παιδείας συστηματικά παρακάμπτει αυτήν την πορεία. Απομονώνεται, συστηματικά, στο «φρούριό» του και προσπαθεί να υπηρετήσει τρεις στόχους. Να δικαιώσει την ύπαρξη όσων σχολών υπάρχουν ή και ιδρύονται με σκοπιμότητες πέραν των αναγκών της Παιδείας και της Ανάπτυξης που έχει ανάγκη η Χώρα μας. Να μειώσει τις δημόσιες δαπάνες για την Παιδεία. Να ικανοποιήσει στόχους που διαμορφώνονται μακράν και πέραν της Ελλάδας, που ταιριάζουν στις επιδιώξεις και στη δομή άλλων χωρών της ΕΕ, παρά τις προβλέψεις της Συνθήκης της Ρώμης ότι η Παιδεία είναι εθνική υπόθεση.
Στρέφει την προσοχή του, σχεδόν αποκλειστικά, στα επαγγελματικά δικαιώματα, τα οποία τα προσδιορίζει με γραφειοκρατική λογική, ερήμην των παραγωγών, των παραγωγικών αναγκών και των αναπτυξιακών προσδοκιών. Τα ουσιαστικώς αρμόδια Υπουργεία, από την άλλη, περιορίζονται στο ρόλο της αποδοχής ή της καθυστέρησης των προτάσεων του ΥΠΕΠΘ. Την ίδια στιγμή τα ΝΠΔΔ, όπως για παράδειγμα το ΤΕΕ, κατά νόμο Σύμβουλοι της Νομοθετούσας Αρχής, αντιμετωπίζονται από το Υπουργείο Παιδείας (και όχι μόνο) ως «οι φορείς της συντήρησης και του αποκλεισμού μεγάλων κατηγοριών επαγγελματιών από την αγορά».
Το παράδειγμα των επαγγελματικών δικαιωμάτων των αποφοίτων των ΤΕΙ.
Σε όλη την Ευρώπη η τάση των Σχολών από τις οποίες αποφοιτούν Διπλ. Μηχανικοί είναι να αυξάνουν τα χρόνια σπουδών. Υπάρχουν σχολές με τέσσερα, πέντε ή έξη χρόνια σπουδών. Αυτές των τεσσάρων χρόνων παράγουν εξειδικευμένους μηχανικούς σε ένα στενό πεδίο γνώσεων, που όμως οι παραγωγικές δυνατότητες ή η διεθνής εμβέλεια της χώρας τους εγγυάται την απασχόληση. Στην Ελλάδα αυτό δεν μπορεί να συμβεί. Τα πέντε χρόνια ενιαίων σπουδών είναι προϋπόθεση.
Δεν μπορούν κατά συνέπεια να υπάρχουν ΤΕΙ της Ανώτατης Εκπαίδευσης που να παράγουν Μηχανικούς, αντίστοιχους των Πολυτεχνικών Σχολών. Δεν τα έχουμε ανάγκη. Οι απόφοιτοί τους, πέραν από το πρόβλημα της απασχόλησης, θα αντιμετωπίσουν το καθόλου αμελητέο πρόβλημα της σύγκρουσης συνθηκών εργασίας με προσδοκίες που τους καλλιεργήθηκαν στη Σχολή τους.
Αυτά τα ΤΕΙ ή θα πρέπει να γίνουν κανονικές πολυτεχνικές σχολές με τις προϋποθέσεις που οι πολυτεχνικές σχολές λειτουργούν (χρόνια, καθηγητές, εργαστήρια, χρηματοδότηση), ή θα πρέπει να επανέλθουν στη λογική παραγωγής ανώτερων στελεχών εφαρμογής ή θα πρέπει να κλείσουν.
Δεν μπορούν, σε καμιά περίπτωση, να προσδιορισθούν επαγγελματικά δικαιώματα, που σχετίζονται άμεσα με την ασφάλεια των κατασκευών και των παρεχόμενων υπηρεσιών, με βάση τις σπουδές σε ΤΕΙ που δεν υπάρχουν παρά μόνο στα χαρτιά και αυτά να δοθούν αναδρομικά σε όλους όσους έχουν αποφοιτήσει από ΤΕΙ ανώτερης εκπαίδευσης, από ΚΑΤΕΕ, από ΚΑΤΕ, από μέσες σχολές που έχουν ισοτιμηθεί με αυτά.
Οι τεχνολόγοι μηχανικοί έχουν επαγγελματικά δικαιώματα. Αν θα μπορούσαμε να τα ποσοτικοποιήσουμε με βάση τις πραγματικές δυνατότητες για απασχόληση, έχουν περίπου το 85% των δικαιωμάτων των διπλ. Μηχανικών. Θέλουν αναθεώρηση, όπως ακόμα μεγαλύτερη χρειάζεται για ορισμένες ειδικότητες διπλ. Μηχανικών. Το ΤΕΕ συμμετέχει σε Επιτροπές αναθεώρησης των επαγγ. Δικαιωμάτων που είχε συστήσει το ΥΠΕΠΘ επί Υπουργίας Γιαννάκου. Όποτε αυτές οι Επιτροπές προσεγγίζουν σε μια κοινή θέση, το Υπουργείο κυκλοφορεί ένα μαξιμαλιστικό αντισχέδιο. Μας δίνει την αίσθηση, ότι με την πολιτική του στο θέμα των επαγγελματικών δικαιωμάτων, το Υπουργείο περισσότερο προσπαθεί να ενσπείρει τη διχόνοια και να καλύψει έτσι προθέσεις και ανεπάρκειες. Επιβεβαιώνει αυτήν την αίσθηση, σε μεγάλο βαθμό, η λειτουργία του ΣΑΠΕ (Συμβούλιο Ανώτατης Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης) που περισσότερο προσπαθεί να υποκλέψει αποφάσεις παρά να πετύχει συναινέσεις. Την ίδια αίσθηση αποκομίζουμε από το γεγονός ότι δεν προωθεί το ΥΠΕΠΘ το θέμα των επαγγελματικών δικαιωμάτων των αποφοίτων των ΕΠΑΣ -ΕΠΑΛ, σε μια βαθμίδα που το ίδιο ελέγχει απόλυτα.
Το επιστημονικό δυναμικό της χώρας είναι πλούτος που υποσκάπτεται σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες.
Σε όλες τις οικονομικές μελέτες, διεθνών ή ελληνικών, οργανισμών, επισημαίνεται ότι ο μεγαλύτερος πλουτοπαραγωγικός πόρος της Ελλάδας, παράλληλα με τον τουρισμό και με τη ναυτιλία, είναι το επιστημονικό της δυναμικό, ο αριθμός και το επίπεδο των διπλ. Μηχανικών της ειδικότερα. Το ΥΠΕΠΘ υποσκάπτει συστηματικά αυτόν τον πλούτο.
Σύμφωνα με έκθεσή του ο ΟΟΣΑ κατατάσσει την Ελλάδα στην 33η θέση, ως προς τις δημόσιες δαπάνες για την εκπαίδευση, με μέσο όρο των 34 χωρών-μελών του Οργανισμού το 5,6% επί του ΑΕΠ.
Ο Υπουργός Παιδείας με το συλλογισμό που έκανε για τους πόρους που διοχετεύονται στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ανάδειξε το πρόβλημα των ελάχιστων πόρων (τελευταίοι μακράν προφανώς σε όλη την ΕΕ), ως ποσοστό του ΑΕΠ, που κατευθύνονται στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Προωθούνται μαθητές που δεν έχουν τα κατάλληλα μαθησιακά χαρακτηριστικά, κάθε άλλο παρά με δική τους ευθύνη, να σπουδάσουν ως μηχανικοί, μέσα από σχολές που δεν έχουν τις υποδομές να στηρίξουν σε ανεκτό επίπεδο αυτές τις σπουδές. Ενδεικτικό αποτελεί το γεγονός ότι οι δαπάνες ανά φοιτητή της Ανώτατης Εκπαίδευσης στην Ελλάδα θα έπρεπε να αυξηθούν κατά 48%, προκειμένου να φθάσουν το επίπεδο του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat οι κρατικές δαπάνες για την εκπαίδευση, ως ποσοστό του ΑΕΠ, την τελευταία 20ετία κινούνται σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Συγκεκριμένα, η Ελλάδα δαπανά μόλις το 40,7% του μέσου όρου της Ε.Ε. ανά φοιτητή, ενώ η προτελευταία Ισπανία το 69,4%. Στις πρώτες θέσεις βρίσκονται η Σουηδία (167,3%), η Ολλανδία (159%) και η Αυστρία (147,5%). Οι μέσες ετήσιες κρατικές δαπάνες ανά φοιτητή στην Ε.Ε. είναι υπερδιπλάσιες των αντιστοίχων ελληνικών. Η Ευρώπη δαπανά ετησίως κατά μέσο όρο 7.400 ευρώ ανά φοιτητή, ενώ η Ελλάδα είναι ουραγός με 3.340 ευρώ. Οι δαπάνες ανά σπουδαστή σε ΤΕΙ είναι τουλάχιστον πέντε φορές κάτω. Και δεν συζητείται το επίπεδο για τα κολέγια.
Απόφοιτοι της ίδιας σχολής με διαφορετικά επαγγελματικά προνόμια
Μετά την αποφοίτηση το ΥΠΕΠΘ από τη μία έχει επιδοθεί σε έναν αγώνα να εξισώσει τα δικαιώματα των αποφοίτων των Πολυτεχνικών Σχολών με αυτά αποφοίτων με εμφανέστατα χαμηλότερο επίπεδο σπουδών, παρακάμπτοντας το γράμμα και πνεύμα του Συντάγματος. Από την άλλη θέτει τους αποφοίτους των Πολυτεχνικών σχολών σε δυσμενέστερη θέση έναντι όλων όσων έχουν αποφοιτήσει από χώρες του εξωτερικού, με αντίστοιχο χρόνο σπουδών. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η αναγνώριση από την Κυπριακή Δημοκρατία του διπλώματος των Πολυτεχνικών σχολών ως ισοτίμου με μάστερ. Αυτό σημαίνει ότι ένας Κύπριος που σπούδασε, και μόνο, σε ελληνική πολυτεχνική σχολή, και δουλεύει στην Ελλάδα με βάση το κοινοτικό δίκαιο, έχει πλεονέκτημα σε μοριοδοτήσεις, επιδόματα και πρόσβαση σε απευθείας εκπόνηση διδακτορικής διατριβής, έναντι του έλληνα συμφοιτητή του. Αντίστοιχα παραδείγματα υπάρχουν για πολλές χώρες της ΕΕ.
Οι παρεμβάσεις του ΤΕΕ
Το ΤΕΕ είναι αυτοδιοικούμενο ΝΠΔΔ, με πολύ ισχυρή την εσωτερική του δημοκρατία. Είναι Σύμβουλος της Πολιτείας. Τοποθετείται απέναντι στις θέσεις της Κυβέρνησης με βάση τις δικές του τοποθετήσεις και ως ένας Φορέας που οι ελληνικοί και διεθνείς νόμοι του έχουν δώσει το δικαίωμα άσκησης ειδικών αρμοδιοτήτων στα πλαίσια του δημοκρατικού πολιτεύματος. Αυτόν το ρόλο τον υπηρετεί διαχρονικά το ΤΕΕ, με μια παράδοση που είναι πολύ πιο ισχυρή από οποιεσδήποτε κομματικές επιρροές. Ο Υπουργός Παιδείας όλα αυτά ή τα αγνοεί ή δεν του είναι συμβατά στον τρόπο σκέψης του. Αλλά και στο δικό μας τρόπο σκέψης είναι ασύμβατο ότι μια Κυβέρνηση δρα ανεξέλεγκτα για όσο χρονικό διάστημα κυβερνά.
Δεν είναι κύριος στόχος μας ο έλεγχος, αλλά η υποβολή προτάσεων. Η πρότασή μας είναι να αντιμετωπισθεί ενιαία ο χώρος της Τεχνικής Παιδείας. Να υπάρχει μια κοινή ομάδα παραγωγικών υπουργείων, ΥΠΕΠΘ, ΤΕΕ και εκπροσώπων των παραγωγών που θα εισηγείται για τη δομή της, που πρέπει να έχει δυναμικά χαρακτηριστικά. Αντίστοιχη ομάδα, που μπορεί να ξεκινήσει άμεσα για όσους έχουν ήδη αποφοιτήσει, να μελετήσει τα επαγγελματικά δικαιώματα. Το ΤΕΕ έχει θέσεις στα ειδικότερα θέματα.
Οι διπλ. Μηχανικοί που έχουν κάνει σπουδές στην Ελλάδα δεν μπορούν να έχουν χαμηλότερα επαγγελματικά προνόμια από αυτούς που έχουν σπουδάσει σε χώρες του εξωτερικού, ίδιο αντικείμενο και ίδιου επιπέδου σπουδές.
Το ΤΕΕ δεν πρέπει να αντιμετωπίσει το ενδεχόμενο εγγραφής αποφοίτου που έχει κάνει μέρος των σπουδών του σε κολέγια στην Ελλάδα. Είναι σε βάρος της εθνικής οικονομίας, του οικογενειακού προϋπολογισμού, του ίδιου του σπουδαστή.
Το ΤΕΕ παρεμβαίνει με ταχείες διαδικασίες σε θέματα που αφορούν επαγγελματικές διαφορές μεταξύ Κλάδων Μηχανικών. Θα τοποθετηθεί, μέσα σε ένα τρίμηνο, για το σύνολο των νέων Σχολών που διεκδικούν οι απόφοιτοι τους να εγγραφούν στο Τεχνικό Επιμελητήριο. Στο ίδιο χρονικό διάστημα θα ολοκληρώσει τις θέσεις του για το πλαίσιο επαγγελματικών δικαιωμάτων όλων των νέων Ειδικοτήτων.
Θέση του ΤΕΕ είναι ότι οι Πολυτεχνικές Σχολές σε προπτυχιακό επίπεδο πρέπει να έχουν τις κατευθύνσεις των θεωρούμενων ως κλασικών Ειδικοτήτων.
Δεν πρέπει να αυξηθεί ο αριθμός όσων σπουδάζουν για Μηχανικοί στην Ελλάδα. Ούτως ή άλλως, όσες ευχές και αν κάνει ο Υπουργός Παιδείας, η λειτουργία κολεγίων και παρεμφερών σχολών δεν πρόκειται να μειώσουν ούτε κατά έναν από αυτούς που επιθυμούν να κάνουν αντίστοιχες σπουδές στο εξωτερικό.
Αλλάζει το σύστημα των εξετάσεων χορήγησης άδειας άσκησης του επαγγέλματος των διπλωματούχων μηχανικών, μετά από 26 χρόνια εφαρμογής του υφιστάμενου.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Οι ανιπρυτάνεις του ΕΜΠ, στις σύντομες παρεμβάσεις τους είπαν μεταξύ άλλων:
Ι. Πολύζος:
Η πρυτανική ηγεσία του ΕΜΠ είναι βαθύτατο πολιτική, όχι, όμως, κομματική (σ.σ. απαντώντας εμμέσως στην αναφορά του υπουργού Παιδείας στη συζήτηση στη Βουλή για την πολιτική «ταυτότητα» του πρύτανη).
Το υπουργείο Παιδείας οφείλει να σέβεται την αυτονομία των ΑΕΙ.
Διαβλέπουμε μια εσκεμμένη υποβάθμιση των σπουδών στη χώρα μας, κάτι που ισοδυναμεί - κατά την άποψή μας - με εθνική μειοδοσία.
Στην Ευρώπη δεν νοείται master με λιγότερα από πέντε χρόνια σπουδών.
Απαράδεκτη η έμμεση αναφορά (σ.σ. σε σημερινή συνέντευξη στην εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ») του Βρετανού πρέσβη ότι στην Ελλάδα οι σπουδές είναι κατώτερες επειδή γίνονται απεργίες και καταλήψεις.
Τα ευρωπαϊκά κράτη ισχυροποιούν συνεχώς και προστατεύουν τα δημόσια Πανεπιστήμιά τους, κάτι που, δυστυχώς, δεν γίνεται στη χώρα μας.
Γ. Σπαθής:
Στο ΕΜΠ, κατά μέσο όρο, ένας φοιτητής πρέπει σε όλη τη διάρκεια των σπουδών να παρακολουθήσει 65 μαθήματα, πολλαπλάσια από κάθε πανεπιστήμιο στη Βρετανία και στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες.
Αντιστεκόμαστε στις πιέσεις που ασκούνται για να σπάσουμε τα έτη σπουδών. Επιμένουμε στις 5ετείς συνεχόμενες σπουδές.
Στην πράξη, τα έτη σπουδών στο ΕΜΠ διαρκούν κατά μέσο όρο 6,5 χρόνια, αφού κανείς φοιτητής δεν μπορεί να ανταποκριθεί στον όγκο των μαθημάτων σε μικρότερο χρόνο.
LinkWithin
