Ισοδύναμα με MASTER τα πτυχία των Πολυτεχνείων και του Γεωπονικού Πανεπιστημίου

Απο το Esos.gr
31/10/2016

Κατατέθηκε Διάταξη στη Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή της Βουλής

Οι τίτλοι Πανεπιστημιακών Τμημάτων ή Σχολών με θετικό-εφαρμοσμένο προσανατολισμό πενταετούς ή εξαετούς φοίτησης, τα οποία ικανοποιούν τις προϋποθέσεις της επόμενης παραγράφου  είναι ισοδύναμα με μεταπτυχιακά διπλώματα υπό τη διεθνή ονομασία «MASTER» όπως αυτά χορηγούνται   από   Ανώτατα   Εκπαιδευτικά   Ιδρύματα   του   ενιαίου Ευρωπαϊκού χώρου εκπαίδευσης, αλλά και όσων χωρών της αλλοδαπής ακολουθούν αντίστοιχη πρακτική.
Αυτό προβλέπει  Διάταξη την οποία η Αναπληρώτρια υπουργός Παιδείας Σία Αναγνωστοπούλου, απέστειλε στη Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή της Βουλής προς επεξεργασία.
Η Διάταξη ουσιαστικά αφορά τα Πολυτεχνεία και το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο.
Σύμφωνα με τη διάταξη η    ισοδυναμία αυτή ισχύει μόνο για τα Τμήματα ή τις Σχολές οι οποίες, κατά την κρίση της Αρχής Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (ΑΔΙΠ) πληρούν τις πιο κάτω προϋποθέσεις:
-    Προσφέρουν σπουδές γνωστικού αντικειμένου με θετικό-εφαρμοσμένο  προσανατολισμό.
-    Έχουν πρόγραμμα ενιαίας και αδιάσπαστης πενταετούς ή εξαετούς  φοίτησης.
-    Διαθέτουν επαρκή σε εύρος και λογική διάρθρωση μαθήματα, που καλύπτουν ολόκληρο το εύρος του σχετικού γνωστικού αντικειμένου, περιλαμβανομένων και επαρκών μαθημάτων εμβάθυνσης (προχωρημένου επιπέδου) διαρκείας δύο τουλάχιστον εξαμήνων.
-    Προβλέπουν την υποχρεωτική εκπόνηση ερευνητικού χαρακτήρα Διπλωματικής εργασίας, εντός ενός εξαμήνου κατ’  ελάχιστον.
Οι κάτοχοι των τίτλων σπουδών αποφοίτων Ελληνικών Τμημάτων ή Σχολών Πανεπιστημιακού επιπέδου πενταετούς ή εξαετούς φοιτήσεως με την ανωτέρω ισοδυναμία, απαλλάσσονται της υποχρέωσης κατοχής διπλώματος μεταπτυχιακών σπουδών (Δ.Μ.Σ.) για την εκπόνηση διδακτορικής διατριβής   για τις μεταπτυχιακές σπουδές στα Ελληνικά Α.Ε.Ι.
 Σύμφωνα με το Σχέδιο Νόμου...


Τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (Α.Ε.Ι.) έχουν την ευθύνη για τον σχεδιασμό και την οργάνωση του δεύτερου κύκλου σπουδών, καταρτίζουν Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών (Π.Μ.Σ.) και απονέμουν Δίπλωμα Μεταπτυχιακών Σπουδών (Δ.Μ.Σ.). Τα Α.Ε.Ι. που παρέχουν Π.Μ.Σ. μπορούν να σχεδιάζουν και να οργανώνουν Προγράμματα Μεταπτυχιακής Επαγγελματικής Ειδίκευσης (Π.Μ.Ε.Ε.) και να απονέμουν Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Επαγγελματικής Ειδίκευσης (Μ.Δ.Ε.Ε.).
Πόροι Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών
1. Η χρηματοδότηση των ΠΜΣ προέρχεται i) από τον προϋπολογισμό του ΑΕΙ που είναι υπεύθυνο για τον σχεδιασμό τους, ii) από το ΥΠΠΕΘ, iii) από δωρεές, παροχές, κληροδοτήματα, χορηγίες φορέων του δημοσίου ή ιδιωτικού τομέα, από παροχές νομικών προσώπων, πόρους από ερευνητικά προγράμματα, ευρωπαϊκούς πόρους και κάθε άλλη νόμιμη πηγή, iv) από μέρος των εσόδων ή των οφειλών των υπόχρεων των Ειδικών Λογαριασμών Κονδυλίων Έρευνας (ΕΛΚΕ) των ΑΕΙ,   και, v) από το παρακρατούμενο μέσω του ΕΛΚΕ ποσοστό των εσόδων των ΠΜΣ ή των Π.Μ.Ε.Ε.
α  Το ποσό του τέλους εγγραφής προσδιορίζεται για όλη τη διάρκεια σπουδών που προβλέπει το ΠΜΣ και το ύψος του δεν υπερβαίνει το ποσό των 500 Ευρώ για ΠΜΣ διάρκειας δύο εξαμήνων, 750 Ευρώ για ΠΜΣ διάρκειας τριών εξαμήνων και 1.000 Ευρώ για ΠΜΣ διάρκειας τεσσάρων εξαμήνων. Το τέλος εγγραφής  καταβάλλεται τμηματικά, όπως ορίζει ο Κανονισμός Μεταπτυχιακών Σπουδών.
β) Στην περίπτωση λειτουργίας Π.Μ.Ε.Ε., τα προβλεπόμενα δίδακτρα δεν μπορούν να ξεπερνούν κατά δυόμισι φορές τα προβλεπόμενα τέλη εγγραφής σε Π.Μ.Σ. και οφείλουν να είναι πλήρως αιτιολογημένα .
δ) Πρόσθετες επιβαρύνσεις, που δεν μπορούν να υπερβαίνουν το 1/4 του τέλους εγγραφής, μπορεί να προβλέπονται για το κόστος συμμετοχής μεταπτυχιακών φοιτητών σε εκπαιδευτικές και ερευνητικές δραστηριότητες.
2. Απόφαση επιβολής τέλους εγγραφής σε ΠΜΣ λαμβάνεται από τη Σύγκλητο ή τη Συνέλευση του ΑΕΙ με απόλυτη πλειοψηφία επί των μελών της. Προϋπόθεση για την έγκριση αυτή είναι η ειδικά αιτιολογημένη και διεξοδικά τεκμηριωμένη πρόταση της Συνέλευσης του αρμόδιου Τμήματος.
3. Με  απόλυτη πλειοψηφία   από τη Σύγκλητο ή τη Συνέλευση   προσδιορίζονται οι αμοιβές των καθηγητών και ερευνητών που συμμετέχουν σε ΠΜΣ, για διδασκαλία πέραν των ερευνητικών και διοικητικών τους καθηκόντων ή των διδακτικών ωρών που υποχρεούνται να προσφέρουν στο Ίδρυμα που υπηρετούν. Στις διδακτικές υποχρεώσεις των καθηγητών εμπίπτει μια τουλάχιστον πλήρης τρίωρη εβδομαδιαία διδασκαλία σε μεταπτυχιακό πρόγραμμα. Για τις αμοιβές αυτές ισχύουν οι εκ του Νόμου προβλεπόμενες παρακρατήσεις υπέρ του ΕΛΚΕ. Το σύνολο των ακαθάριστων μηνιαίων απολαβών καθηγητών και ερευνητών από την εν γένει συμμετοχή τους σε ΠΜΣ δεν μπορεί να υπερβαίνει το 50% του ακαθάριστου βασικού μηνιαίου μισθού καθηγητή πρώτης βαθμίδας.
Μεταβατικές διατάξεις
1. Οι ρυθμίσεις για τις τυπικές υποχρεώσεις υποψηφίων διδακτόρων αφορούν και όσους εγγράφηκαν για εκπόνηση διδακτορικής διατριβής πριν από τη δημοσίευση του παρόντος νόμου. Κατ’ εξαίρεση εξακολουθούν να ισχύουν οι διατάξεις του υφιστάμενου κατά τη δημοσίευση του παρόντος νομικού καθεστώτος, εφόσον έχει συγκροτηθεί, κατά τη δημοσίευση του παρόντος νόμου, η επταμελής εξεταστική επιτροπή κρίσης του υποψήφιου διδάκτορα.
2. Οι ρυθμίσεις για τις τυπικές και οικονομικές υποχρεώσεις ήδη εγγεγραμμένων μεταπτυχιακών φοιτητών των ΠΜΣ ισχύουν μέχρι την περάτωση των σπουδών τους, εκτός αν αποφασίσουν διαφορετικά τα αρμόδια όργανα διοίκησης των Ιδρυμάτων στα οποία φοιτούν.
3. Οι αμοιβές των καθηγητών και των ερευνητών που διδάσκουν σε Π.Μ.Σ. προσαρμόζονται στις διατάξεις του παρόντος νόμου από το ακαδημαϊκό έτος 2017-2018.
4. Τα ήδη υφιστάμενα Π.Μ.Σ. στα Α.Ε.Ι. και τα Π.Μ.Σ. σύμπραξης των Α.Ε.Ι. με Α.Ε.Ι. της ημεδαπής ή της αλλοδαπής παύουν να λειτουργούν, εάν εντός τεσσάρων (4) μηνών από τη δημοσίευση του νόμου αυτού στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως δεν έχουν προσαρμοσθεί στις διατάξεις του.
ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ
Σχέδιο νόμου
ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ
Με τίτλο «Δεύτερος και τρίτος κύκλος σπουδών των Α.Ε.Ι.  -  Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών, Διδακτορικές Σπουδές και άλλες διατάξεις»
ΑΡΘΡΟ 1
Γενικές διατάξεις
1. Τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (Α.Ε.Ι.) έχουν την ευθύνη για τον σχεδιασμό και την οργάνωση του δεύτερου κύκλου σπουδών, καταρτίζουν Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών (Π.Μ.Σ.) και απονέμουν Δίπλωμα Μεταπτυχιακών Σπουδών (Δ.Μ.Σ.). Τα Α.Ε.Ι. που παρέχουν Π.Μ.Σ. μπορούν να σχεδιάζουν και να οργανώνουν Προγράμματα Μεταπτυχιακής Επαγγελματικής Ειδίκευσης (Π.Μ.Ε.Ε.) και να απονέμουν Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Επαγγελματικής Ειδίκευσης (Μ.Δ.Ε.Ε.). Στα αυτοδύναμα Τμήματα των Πανεπιστημίων που λειτουργούν Π.Μ.Σ. εκπονούνται διδακτορικές διατριβές (τρίτος κύκλος σπουδών) και τα Ιδρύματα στα οποία ανήκουν απονέμουν τον τίτλο του διδάκτορα. Ειδικότερα ζητήματα ρυθμίζονται στον Κανονισμό Μεταπτυχιακών Σπουδών και στον Κανονισμό Διδακτορικών Σπουδών κάθε Ιδρύματος, οι οποίοι αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του Εσωτερικού Κανονισμού στον οποίο ενσωματώνονται.
2. Τα Π.Μ.Σ. εδρεύουν σε αυτοδύναμα Τμήματα, θεραπεύουν ίδιες ή συναφείς ειδικότητες με το επιστημονικό πεδίο του Τμήματος και αποσκοπούν στην προαγωγή της επιστημονικής γνώσης και των τεχνών, την ανάπτυξη της έρευνας και την υψηλού επιπέδου εξειδίκευση πτυχιούχων σε εφαρμογές, ειδικές θεματικές ενότητες ή επί μέρους κλάδους των επιστημών οι οποίοι θεραπεύονται στα προγράμματα πρώτου κύκλου σπουδών των ελληνικών Α.Ε.Ι.
3. Τα Π.Μ.Σ. και τα Π.Μ.Ε.Ε. αντιστοιχούν κατ’ ελάχιστον στις εκάστοτε οριζόμενες από τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές ρυθμίσεις πιστωτικές μονάδες (European Credit Transfer and Accumulation System, E.C.T.S.). Οι μεταπτυχιακοί τίτλοι σπουδών που απονέμουν τα ελληνικά Α.Ε.Ι. υπόκεινται στους περιορισμούς και τους κανόνες που απορρέουν από το εκάστοτε ισχύον στην Ελλάδα ευρωπαϊκό σύστημα μεταφοράς και συσσώρευσης πιστωτικών μονάδων.
ΑΡΘΡΟ 2
Όργανα Διοίκησης των Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών και των Διδακτορικών Σπουδών
1. Αρμόδια όργανα για την οργάνωση και λειτουργία των ΠΜΣ είναι: η Σύγκλητος ή η Συνέλευση του Ιδρύματος, η Συνέλευση του Τμήματος ή η Ειδική Διατμηματική Επιτροπή (ΕΔΕ), η Συντονιστική Επιτροπή του ΠΜΣ και ο Διευθυντής του ΠΜΣ.
2. Η Σύγκλητος ή η Συνέλευση του Ιδρύματος είναι το αρμόδιο όργανο για θέματα διοικητικού, οργανωτικού, οικονομικού χαρακτήρα των ΠΜΣ.
3. Η Συνέλευση του οικείου Τμήματος είναι αρμόδια για την κατάρτιση και εισήγηση προτάσεων ίδρυσης ΠΜΣ, για τις εντολές διδασκαλίας, τον ορισμό των μελών της Συντονιστικής Επιτροπής (ΣΕ), των Συμβουλευτικών Επιτροπών, των Εξεταστικών Επιτροπών, την απονομή ΔΜΣ, τη συγκρότηση των επιτροπών επιλογής ή εξέτασης των υποψηφίων μεταπτυχιακών και διδακτορικών φοιτητών, καθώς και για κάθε άλλο θέμα που προβλέπεται από επί μέρους διατάξεις. Σε κάθε περίπτωση διατμηματικού ΠΜΣ, τις αρμοδιότητες της Συνέλευσης ασκεί η ΕΔΕ, η οποία συγκροτείται από καθηγητές των συνεργαζόμενων Τμημάτων που εκλέγονται από τη Συνέλευση κάθε Τμήματος.
4. Η Συντονιστική Επιτροπή (ΣΕ) του ΠΜΣ απαρτίζεται από καθηγητές του Τμήματος, οι οποίοι έχουν αναλάβει μεταπτυχιακό έργο και ορίζεται από τη Συνέλευση. Η ΣΕ είναι αρμόδια για την παρακολούθηση και το συντονισμό λειτουργίας του προγράμματος. Οι αρμοδιότητες της ΣΕ ρυθμίζονται από τον Κανονισμό Μεταπτυχιακών Σπουδών.
5. Ο Διευθυντής κάθε ΠΜΣ είναι μέλος της ΣΕ και ορίζεται, μαζί με τον Αναπληρωτή του, με απόφαση της  Συνέλευσης του Τμήματος ή, στην περίπτωση διατμηματικού ΠΜΣ, της ΕΔΕ, για διετή θητεία. Ο Διευθυντής προεδρεύει της ΣΕ ή της ΕΔΕ στην περίπτωση διατμηματικού ΠΜΣ, ανήκει στη βαθμίδα του Καθηγητή ή Αναπληρωτή Καθηγητή, είναι του ιδίου ή συναφούς γνωστικού αντικειμένου με το γνωστικό αντικείμενο του ΠΜΣ και ασκεί τα καθήκοντα που ορίζει ο Κανονισμός Μεταπτυχιακών Σπουδών του ιδρύματος ή του ΠΜΣ και ο εσωτερικός κανονισμός του Ιδρύματος. Ο Διευθυντής του Π.Μ.Σ. εισηγείται στη  Συνέλευση ή στην ΕΔΕ για κάθε θέμα που αφορά την αποτελεσματική λειτουργία του. Ο Διευθυντής δεν μπορεί να έχει περισσότερες των δύο συνεχόμενες θητείες και δεν μπορεί να ασκεί παράλληλα άλλα διοικητικά καθήκοντα στο οικείο Ίδρυμα.
6. Η Σύγκλητος και οι Συνελεύσεις των Τμημάτων των Πανεπιστημίων είναι τα αρμόδια όργανα για θέματα διοικητικού, οργανωτικού και οικονομικού χαρακτήρα του Τρίτου Κύκλου Σπουδών.
7. Ιδρύεται με απόφαση Συγκλήτου Επιτροπή Μεταπτυχιακών και Διδακτορικών Σπουδών με αρμοδιότητες παρακολούθησης της λειτουργίας και της αξιολόγησης των ΠΜΣ. Η Επιτροπή υποβάλλει ετήσια έκθεση στη Σύγκλητο, η οποία μεριμνά για την αξιοποίηση της με στόχο την διασφάλιση της ποιότητας σπουδών στα ΠΜΣ του Ιδρύματος.
ΑΡΘΡΟ 3
ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ
Ίδρυση, όροι και διάρκεια λειτουργίας Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών
1.  Τα ΠΜΣ διαρκούν ένα έως δυο πλήρη ημερολογιακά έτη, περιλαμβανομένου και του χρόνου που απαιτείται για την εκπόνηση και την υποβολή της προς κρίση υποχρεωτικής μεταπτυχιακής διπλωματικής εργασίας. Το ΠΜΣ οφείλει να διαφοροποιείται ουσιωδώς από το πρόγραμμα του Πρώτου Κύκλου Σπουδών που θεραπεύεται στο Τμήμα και ο διδακτικός κορμός της ειδίκευσης να καλύπτεται κατά πλειονότητα από καθηγητές του Τμήματος. Η έναρξη μπορεί να τοποθετείται το χειμερινό ή το εαρινό εξάμηνο. Είναι δυνατή η λειτουργία ΠΜΣ και κατά τη θερινή περίοδο, σε συνεργασία με ΑΕΙ και Ερευνητικά Κέντρα και Ινστιτούτα της χώρας ή του εξωτερικού ή διακεκριμένους επιστήμονες και ερευνητές.
2. Το Σχέδιο ίδρυσης ΠΜΣ συντάσσεται από τη Συνέλευση του αυτοδύναμου Τμήματος με απόλυτη πλειοψηφία επί των μελών της και περιλαμβάνει τουλάχιστον τα εξής στοιχεία που εξετάζονται και εγκρίνονται από τη Σύγκλητο του οικείου Ιδρύματος:
α. Το αντικείμενο, ο σκοπός και τα ακαδημαϊκά κριτήρια κατάρτισης του προγράμματος.
β. Οι κατηγορίες των πτυχιούχων που γίνονται δεκτές.
γ. Η χρονική διάρκεια φοίτησης για τη χορήγηση του τίτλου.
δ. Το πρόγραμμα μαθημάτων (θεωρητικών, εργαστηριακών και κλινικών), η γλώσσα διδασκαλίας και συγγραφής της διπλωματικής εργασίας, οι πρακτικές ασκήσεις και κάθε άλλου είδους δραστηριότητα, καθώς και οι πιστωτικές μονάδες σύμφωνα με το ισχύον ευρωπαϊκό σύστημα μεταφοράς και συσσώρευσης πιστωτικών μονάδων. Με πρόταση της Συνέλευσης του Τμήματος και έγκριση της Συγκλήτου μπορεί να γίνεται τροποποίηση ή διεύρυνση του προγράμματος των μαθημάτων και ανακατανομή μαθημάτων μεταξύ των εξαμήνων.
ε. Ο αριθμός των μεταπτυχιακών φοιτητών, οι δυνατότητες και οι ανάγκες του οικείου Τμήματος σε προσωπικό και υλικοτεχνική υποδομή για την απρόσκοπτη λειτουργία του προγράμματος.
στ. Η χρονική διάρκεια λειτουργίας του ΠΜΣ και αναλυτικά το κόστος της αναγκαίας υλικοτεχνικής υποδομής, της λειτουργίας, ενδεχόμενης αποζημίωσης διδασκόντων και οι πηγές χρηματοδότησης του.
ζ. Η έκθεση αξιολόγησης του οικείου Τμήματος, σύμφωνα με την εκάστοτε ισχύουσα νομοθεσία, από την οποία προκύπτει η ύπαρξη των απαραίτητων προϋποθέσεων για τη λειτουργία του προγράμματος.
η. Αναλυτικός προϋπολογισμός λειτουργίας και έκθεση βιωσιμότητας του Προγράμματος.
θ. Έκθεση για τις υποδομές υποστήριξης του προγράμματος με ειδική μνεία στις υπηρεσίες βιβλιοθήκης, στις ηλεκτρονικές, εργαστηριακές και κλινικές υποδομές του Ιδρύματος στο οποίο εδρεύει το ΠΜΣ και των συνεργαζόμενων φορέων.
ι. Επιστημονικό προφίλ και εμπειρία των συμμετεχόντων στο σχετικό επιστημονικό πεδίο.
3.  Η Σύγκλητος του Πανεπιστημίου ή η Συνέλευση του ΤΕΙ, αντιστοίχως, αποφασίζει σχετικά με την υποβληθείσα πρόταση ίδρυσης ΠΜΣ. Αναλυτικά αιτιολογημένη απόφαση ως προς την έγκριση ή απόρριψη αναρτάται στον διαδικτυακό τόπο του Ιδρύματος, κατατίθεται στη Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας (ΜΟΔΙΠ) του Ιδρύματος, κοινοποιείται στην Αρχή Διασφάλισης Ποιότητας (ΑΔΙΠ) και στην αρμόδια Δ/νση του ΥΠΠΕΘ. Η απόφαση έγκρισης του ΠΜΣ δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
4.  Εντολή αυτοδύναμης διδασκαλίας και επίβλεψης μεταπτυχιακών διπλωματικών εργασιών παρέχεται από τη Συνέλευση του Τμήματος, με απόλυτη πλειοψηφία επί των μελών της, σε καθηγητές του οικείου Τμήματος, άλλων Τμημάτων του Ιδρύματος ή άλλων ΑΕΙ της ημεδαπής ή της αλλοδαπής, μέχρι και προ τριετίας αφυπηρετήσαντες καθηγητές, ερευνητές, διδάκτορες καθώς και όσες κατηγορίες διδασκόντων, ερευνητών ή επιστημόνων αναγνωρισμένου κύρους προβλέπονται από τις κείμενες διατάξεις, μετά από  αίτηση των ενδιαφερομένων, συνοδευόμενη από αναλυτικό υπόμνημα σπουδών και έργων. Τα ονόματα των καθηγητών, των ερευνητών και των λοιπών κατηγοριών διδασκόντων στους οποίους έχει δοθεί εντολή αυτοδύναμης διδασκαλίας αναρτώνται στον διαδικτυακό τόπο του Τμήματος. Σε ειδικές περιπτώσεις, κατ’ αναλογία προς τα ισχύοντα στον Πρώτο Κύκλο Σπουδών, παρέχεται αιτιολογημένα εντολή μεταπτυχιακής διδασκαλίας σε αναγνωρισμένες προσωπικότητες των τεχνών και των επιστημών που δεν είναι κάτοχοι διδακτορικού διπλώματος. Οι διδάσκοντες, πέραν των διδακτικών τους καθηκόντων όπως ορίζονται στο ΠΜΣ, έχουν την ευθύνη παρακολούθησης των σπουδαστών για τους οποίους ορίζονται ως Σύμβουλοι Σπουδών.
5. Η διάρκεια λειτουργίας ενός ΠΜΣ, σύμφωνα με την πράξη ίδρυσής του, δεν μπορεί να υπερβαίνει τα έξι (6) έτη. Το αργότερο το τελευταίο εξάμηνο του χρόνου λειτουργίας του, με απόφαση της Συγκλήτου μετά από τεκμηριωμένη πρόταση της Συνέλευσης του Τμήματος, αναλυτική έκθεση του Διευθυντή του ΠΜΣ με τη συνολική αποτίμηση του προγράμματος, έκθεση της Μονάδας Διασφάλισης Ποιότητας (ΜΟΔΙΠ) του Ιδρύματος και θετική εισήγηση της Α.ΔΙ.Π, δίδεται παράταση της λειτουργίας του για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα που δεν μπορεί να υπερβαίνει την εξαετία. Η απόφαση για την παράταση της λειτουργίας του ΠΜΣ κοινοποιείται στην αρμόδια Δ/νση του ΥΠΠΕΘ και δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
6. Κατά τη λήξη της θητείας των Συντονιστικών Επιτροπών (ΣΕ), με ευθύνη του απερχόμενου Διευθυντή, συντάσσεται αναλυτικός απολογισμός δραστηριοτήτων, καταγραφής και αποτίμησης του ερευνητικού και εκπαιδευτικού έργου με στόχο την καλύτερη αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού, τη βελτιστοποίηση των υφιστάμενων υποδομών και την κοινωνικά επωφελή χρήση των διαθέσιμων πόρων, δημοσίων και μη, στα ΑΕΙ και στα συνεργαζόμενα Ερευνητικά Κέντρα ή Ινστιτούτα. Ο απολογισμός κατατίθεται στη ΜΟΔΙΠ του Ιδρύματος, υποβάλλεται δια της οικείας Κοσμητείας στην Α.ΔΙ.Π., δημοσιοποιείται στον διαδικτυακό τόπο του ΠΜΣ και κοινοποιείται στην αρμόδια Δ/νση του ΥΠΠΕΘ. Τα ΠΜΣ αξιολογούνται ανά τετραετία με ευθύνη της Α.ΔΙ.Π. Η ΜΟ.ΔΙ.Π. κάθε Ιδρύματος συντάσσει ανά διετία έκθεση αξιολόγησης των Π.Μ.Σ. Η έκθεση αυτή κατατίθεται στη Σύγκλητο η οποία την συζητά, την εγκρίνει ή όχι και εισηγείται μέτρα διασφάλισης της ποιότητας σπουδών στα ΠΜΣ του Ιδρύματος. Οι αξιολογήσεις της ΜΟ.ΔΙ.Π. και της Α.ΔΙ.Π. δημοσιοποιούνται στον διαδικτυακό τόπο των Ιδρυμάτων και κοινοποιούνται στην αρμόδια Δ/νση του ΥΠΠΕΘ.
7. ΠΜΣ μπορούν να οργανώνονται από περισσότερα Τμήματα του ίδιου ή άλλων ΑΕΙ ή Ερευνητικά Κέντρα και Ινστιτούτα της ημεδαπής, που διέπονται από το ισχύον θεσμικό πλαίσιο για την έρευνα, όπως τα τελευταία αναφέρονται στο άρθρο 12 του Ν.4386/2016 (ΦΕΚ 83 Α’). Στην περίπτωση διατμηματικού ή διιδρυματικού ΠΜΣ καταρτίζεται Ειδικό Πρωτόκολλο Συνεργασίας (ΕΠΣ) μεταξύ των Τμημάτων ή/και Ερευνητικών Κέντρων και Ινστιτούτων, το οποίο εγκρίνεται από τις οικείες Συγκλήτους των Πανεπιστημίων ή τα αντίστοιχα όργανα διοίκησης των συνεργαζόμενων Ιδρυμάτων, και στο οποίο καθορίζονται πλην των άλλων οι υποχρεώσεις κάθε Τμήματος ή Ερευνητικού Κέντρου ή Ινστιτούτου, θέματα του διδακτικού προσωπικού και μεταπτυχιακών φοιτητών, ο αριθμός των μελών της Ειδικής Διατμηματικής Επιτροπής (ΕΔΕ) στην οποία εκπροσωπείται κάθε Τμήμα, η διαδικασία εκλογής Διευθυντή ο οποίος είναι μέλος της ΕΔΕ και γενικά κάθε θέμα που κρίνεται αναγκαίο σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία και τους οικείους εσωτερικούς κανονισμούς για την εύρυθμη λειτουργία του ΠΜΣ. Μέλη της ΕΔΕ ορίζονται καθηγητές αντίστοιχου ή συναφούς γνωστικού αντικειμένου με το θεματικό πεδίο που θεραπεύεται στο ΠΜΣ. Στην περίπτωση των διατμηματικών και διιδρυματικών ΠΜΣ, οι προϋποθέσεις ίδρυσης του παρόντος άρθρου θα πρέπει να καλύπτονται τουλάχιστον από το Τμήμα που υποστηρίζει διοικητικά το ΠΜΣ.
8. ΑΕΙ της ημεδαπής μπορούν να συνεργάζονται με αναγνωρισμένα ομοταγή ιδρύματα ή Ερευνητικά Ιδρύματα της αλλοδαπής για την οργάνωση και λειτουργία κοινών ΠΜΣ για χορήγηση ΔΜΣ. Για τα κοινά αυτά ΠΜΣ καταρτίζεται Ειδικό Πρωτόκολλο Συνεργασίας (ΕΠΣ) μεταξύ των συνεργαζόμενων ιδρυμάτων, στο οποίο καθορίζονται το αντικείμενο του προγράμματος, η διάρκεια της συνεργασίας, οι πηγές χρηματοδότησης, οι υποχρεώσεις και τα δικαιώματα των συμμετεχόντων στο πρόγραμμα, η μετακίνηση του διδακτικού προσωπικού ή των φοιτητών, η χορήγηση ενιαίου τίτλου ή χωριστού τίτλου από κάθε ίδρυμα, ο τύπος του χορηγούμενου τίτλου, η συγκρότηση συντονιστικού οργάνου με αρμοδιότητες αντίστοιχες αυτών της ειδικής διατμηματικής επιτροπής των διιδρυματικών προγραμμάτων της ημεδαπής, η γλώσσα ή οι γλώσσες διδασκαλίας ή συγγραφής και κάθε άλλο θέμα που κρίνεται αναγκαίο σύμφωνα με το ισχύον νομικό πλαίσιο της νομοθεσίας που διέπει τις μεταπτυχιακές σπουδές κάθε συνεργαζόμενης χώρας. Ο πλήρης φάκελος κατατίθεται στη Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας (ΜΟΔΙΠ) του ημεδαπού Ιδρύματος, κοινοποιείται στην Αρχή Διασφάλισης Ποιότητας (ΑΔΙΠ) και στην αρμόδια Δ/νση του ΥΠΠΕΘ. Η απόφαση έγκρισης του ΠΜΣ από το Ίδρυμα της ημεδαπής δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
9. Τμήματα Α.Ε.Ι. στα οποία λειτουργούν ΠΜΣ μπορούν, παράλληλα, να υποστηρίζουν Προγράμματα Μεταπτυχιακής Επαγγελματικής Ειδίκευσης (Π.Μ.Ε.Ε.). Τα Π.Μ.Ε.Ε. ιδρύονται κατά τους τύπους των ΠΜΣ, έχουν την οργανωτική μορφή των ΠΜΣ και αποβλέπουν στη συστηματική ανανέωση και διεύρυνση των επαγγελματικών γνώσεων και δεξιοτήτων πτυχιούχων ΑΕΙ. Για τα προγράμματα αυτά προβλέπονται δίδακτρα και πόροι που καταβάλλονται από ιδιωτικούς φορείς και αποβλέπουν στην επιμόρφωση του υπαλληλικού και  στελεχικού τους δυναμικού. Η επιτυχής ολοκλήρωσή τους οδηγεί στην απονομή μεταπτυχιακού διπλώματος με την διακριτή ονομασία Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Επαγγελματικής Ειδίκευσης (Μ.Δ.Ε.Ε.), δίπλωμα ισότιμο με ΔΜΣ, που δεν καλύπτει, όμως, την τυπική προϋπόθεση για την εκπόνηση διδακτορικής διατριβής, κατά το άρθρο 6 παρ. 2 του παρόντος νόμου.
ΑΡΘΡΟ 4
Πόροι Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών
1. Η χρηματοδότηση των ΠΜΣ προέρχεται i) από τον προϋπολογισμό του ΑΕΙ που είναι υπεύθυνο για τον σχεδιασμό τους, ii) από το ΥΠΠΕΘ, iii) από δωρεές, παροχές, κληροδοτήματα, χορηγίες φορέων του δημοσίου ή ιδιωτικού τομέα, από παροχές νομικών προσώπων, πόρους από ερευνητικά προγράμματα, ευρωπαϊκούς πόρους και κάθε άλλη νόμιμη πηγή, iv) από μέρος των εσόδων ή των οφειλών των υπόχρεων των Ειδικών Λογαριασμών Κονδυλίων Έρευνας (ΕΛΚΕ) των ΑΕΙ, βάσει του άρθρου 27 του ν. 4415/2016 (ΦΕΚ 159 Α΄) και, v) από το παρακρατούμενο μέσω του ΕΛΚΕ ποσοστό των εσόδων των ΠΜΣ ή των Π.Μ.Ε.Ε. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, κατά τις οποίες τα λειτουργικά έξοδα ενός ΠΜΣ δεν είναι δυνατό να καλυφθούν εξ ολοκλήρου από τις υπό i έως v πηγές χρηματοδότησης, δύναται να προβλεφθεί καταβολή εκ μέρους των φοιτητών τέλους εγγραφής.
α) Το ύψος του ποσού του τέλους εγγραφής δεν πρέπει να καθιστά αδύνατη ή δυσχερή τη συμμετοχή φοιτητών περιορισμένης εισοδηματικής ικανότητας. Το ποσό του τέλους εγγραφής προσδιορίζεται για όλη τη διάρκεια σπουδών που προβλέπει το ΠΜΣ και το ύψος του δεν υπερβαίνει το ποσό των 500 Ευρώ για ΠΜΣ διάρκειας δύο εξαμήνων, 750 Ευρώ για ΠΜΣ διάρκειας τριών εξαμήνων και 1.000 Ευρώ για ΠΜΣ διάρκειας τεσσάρων εξαμήνων. Το τέλος εγγραφής  καταβάλλεται τμηματικά, όπως ορίζει ο Κανονισμός Μεταπτυχιακών Σπουδών.
β) Στην περίπτωση λειτουργίας Π.Μ.Ε.Ε., τα προβλεπόμενα δίδακτρα δεν μπορούν να ξεπερνούν κατά δυόμισι φορές τα προβλεπόμενα τέλη εγγραφής σε Π.Μ.Σ. και οφείλουν να είναι πλήρως αιτιολογημένα, κατ’ αναλογία προς τα οριζόμενα στο άρθρο 4 παρ. 4 του παρόντος νόμου.
γ) Η διαχείριση των εσόδων των  Π.Μ.Ε.Ε. γίνεται κατ’ αναλογία προς τα οριζόμενα στο άρθρο 4 παρ. 5 του παρόντος νόμου.
δ) Πρόσθετες επιβαρύνσεις, που δεν μπορούν να υπερβαίνουν το 1/4 του τέλους εγγραφής, μπορεί να προβλέπονται για το κόστος συμμετοχής μεταπτυχιακών φοιτητών σε εκπαιδευτικές και ερευνητικές δραστηριότητες.
2. Απόφαση επιβολής τέλους εγγραφής σε ΠΜΣ λαμβάνεται από τη Σύγκλητο ή τη Συνέλευση του ΑΕΙ με απόλυτη πλειοψηφία επί των μελών της. Προϋπόθεση για την έγκριση αυτή είναι η ειδικά αιτιολογημένη και διεξοδικά τεκμηριωμένη πρόταση της Συνέλευσης του αρμόδιου Τμήματος.
3. Με την ίδια πλειοψηφία προσδιορίζονται οι αμοιβές των καθηγητών και ερευνητών που συμμετέχουν σε ΠΜΣ, για διδασκαλία πέραν των ερευνητικών και διοικητικών τους καθηκόντων ή των διδακτικών ωρών που υποχρεούνται να προσφέρουν στο Ίδρυμα που υπηρετούν. Στις διδακτικές υποχρεώσεις των καθηγητών εμπίπτει μια τουλάχιστον πλήρης τρίωρη εβδομαδιαία διδασκαλία σε μεταπτυχιακό πρόγραμμα. Για τις αμοιβές αυτές ισχύουν οι εκ του Νόμου προβλεπόμενες παρακρατήσεις υπέρ του ΕΛΚΕ. Το σύνολο των ακαθάριστων μηνιαίων απολαβών καθηγητών και ερευνητών από την εν γένει συμμετοχή τους σε ΠΜΣ δεν μπορεί να υπερβαίνει το 50% του ακαθάριστου βασικού μηνιαίου μισθού καθηγητή πρώτης βαθμίδας. Πρόσθετη αμοιβή διδασκόντων, σε εξαιρετικές περιπτώσεις που η διδασκαλία τους πραγματοποιείται σε μη εργάσιμες ημέρες, ορίζεται με Υπουργική Απόφαση.
4. Σε περιπτώσεις πρόβλεψης τέλους εγγραφής, η Σύγκλητος του Πανεπιστημίου ή, αντιστοίχως, η Συνέλευση του Τ.Ε.Ι. κοινοποιεί υποχρεωτικά πλήρη και αναλυτικά στοιχεία του προϋπολογισμού των ΠΜΣ στον αρμόδιο Υπουργό Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων. Στα στοιχεία που, μέσω του Πρύτανη ή του Προέδρου του Ιδρύματος, αποστέλλονται στο ΥΠΠΕΘ περιλαμβάνονται, πρώτον, απόφαση για τον καθορισμό του ποσού που διατίθεται για το συγκεκριμένο από τον προϋπολογισμό του Ιδρύματος, δεύτερον, αναλυτική κατάσταση για τη χρηματοδότηση μέσω των στοιχείων της περίπτωσης iii) της παρ. 1 του άρθρου 4 του παρόντος, τρίτον, ειδικά αιτιολογημένη απόφαση για την ανάγκη της επιβολής και το ύψος τέλους εγγραφής και τέταρτον, ειδικά αιτιολογημένη πρόταση για τον καθορισμό των αμοιβών καθηγητών ή ερευνητών καθώς και του έκτακτου διδακτικού, τεχνικού ή βοηθητικού προσωπικού που συμμετέχει στο ΠΜΣ. Το ίδιο ισχύει και σε περιπτώσεις πρόβλεψης διδάκτρων σε περίπτωση λειτουργίας Π.Μ.Ε.Ε.
5. Η διαχείριση των εσόδων των ΠΜΣ και των Π.Μ.Ε.Ε. γίνεται από τον Ε.Λ.Κ.Ε. και κατανέμονται ως εξής:
α) 60% για λειτουργικά έξοδα των ΠΜΣ, όπως ενοίκια χώρων, δαπάνες μετακίνησης και αμοιβές προσκεκλημένων ομιλητών ή διδασκόντων, άδειες χρήσης ή κόστος απόσβεσης λογισμικού, αμοιβές εξωτερικών συνεργατών, αγορά αναλωσίμων, δαπάνες απόσβεσης εξοπλισμού, δαπάνες αγοράς βιβλίων, περιοδικών ή συνδρομές σε βάσεις πληροφοριών, κόστος αξιολόγησης και διαπίστευσης του ΠΜΣ, δαπάνες έκδοσης και εκτύπωσης διδακτικού υλικού, γραμματειακές ανάγκες ή και  αμοιβές-αποζημιώσεις τακτικού προσωπικού των Ιδρυμάτων για εργασία που υπερβαίνει τις κατά νόμο υποχρεώσεις του, καθώς και έκτακτου διδακτικού προσωπικού και τεχνικού και διοικητικού προσωπικού των ΑΕΙ.
β) 10% αποδίδεται στον ΕΛΚΕ του Ιδρύματος,
γ) 20% για κάλυψη, μέσω του ΕΛΚΕ, λειτουργικών εξόδων του Ιδρύματος που αφορούν τις σπουδές δεύτερου και τρίτου κύκλου του Τμήματος στο οποίο εδρεύει,
δ) 10% για τη χορήγηση ανταποδοτικών υποτροφιών με οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια. Οι υπότροφοι αυτής της κατηγορίας προσφέρουν υπηρεσίες μέχρι έξι (6) ωρών την εβδομάδα στο ΠΜΣ, στο Τμήμα ή στη βιβλιοθήκη του Ιδρύματος.
Η ανωτέρω κατανομή δεν ισχύει στην περίπτωση χορηγίας ή δωρεάς για συγκεκριμένο σκοπό, καθώς και για κρατικές επιχορηγήσεις, οι οποίες κατανέμονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις.
6. Ο Διευθυντής του Προγράμματος είναι αρμόδιος για τη σύνταξη του προϋπολογισμού και απολογισμού του, τους οποίους υποβάλλει στη Συνέλευση, καθώς και για την παρακολούθηση της εκτέλεσης του προϋπολογισμού και την έκδοση των εντολών πληρωμής των σχετικών δαπανών. Κατά τη λήξη του οικονομικού έτους, ο αναλυτικός οικονομικός απολογισμός του Προγράμματος, ανεξαρτήτως των πηγών χρηματοδότησης, αναρτάται με ευθύνη του Διευθυντή στον διαδικτυακό τόπο του μεταπτυχιακού προγράμματος.
7.  Ελληνικά ΑΕΙ μπορούν να δημιουργούν μόνα τους, ή σε συνεργασία μεταξύ τους ή σε συνεργασία με ομοταγή δημόσια Ιδρύματα της αλλοδαπής, αυτοδύναμα αυτοχρηματοδοτούμενα ΠΜΣ στο εξωτερικό. Για τα προγράμματα αυτά, το Ίδρυμα ή τα συνεργαζόμενα Ιδρύματα της ημεδαπής οφείλουν να υποβάλουν μελέτη σκοπιμότητας και βιωσιμότητας στο ΥΠΠΕΘ, όπου θα παρουσιάζονται αναλυτικά ο προϋπολογισμός, οι πηγές χρηματοδότησης, οι διαδικασίες εγκατάστασης, οι ενδεχόμενες συνεργασίες, οι υποχρεώσεις και τα δικαιώματα των συμμετεχόντων στο πρόγραμμα, η μετακίνηση του διδακτικού προσωπικού, ο τύπος του χορηγούμενου τίτλου, η οργάνωση και λειτουργία του προγράμματος, η συγκρότηση συντονιστικού οργάνου, η γλώσσα διδασκαλίας και κάθε άλλο θέμα που κρίνεται αναγκαίο σύμφωνα με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τις μεταπτυχιακές σπουδές της χώρας υποδοχής. Στα προγράμματα αυτά δεν ισχύουν οι περιορισμοί του παρόντος άρθρου που αναφέρονται στις οικονομικές επιβαρύνεις των φοιτητών. Η έγκριση των αυτοχρηματοδοτούμενων ΠΜΣ στο εξωτερικό γίνεται από τον αρμόδιο Υπουργό Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων.
8.  Τα ΠΜΣ που λειτουργούν κατά τη θερινή περίοδο, σύμφωνα με το άρθρο 3 παρ. 1 του παρόντος νόμου, μπορούν να έχουν ειδικούς όρους αποζημίωσης των διδασκόντων και τέλη εγγραφής για τους ενδιαφερομένους, που ορίζονται ρητά στην απόφασή έγκρισής τους, κατά τα προβλεπόμενα στις παραγράφους 2 και 4 του παρόντος. Θερινά προγράμματα πυκνών συναντήσεων μπορούν να εντάσσονται στις προαιρετικές διδακτικές λειτουργίες των ΠΜΣ και να προσφέρουν πιστωτικές μονάδες και βαθμολογία στους φοιτητές που τα παρακολουθούν. Στις περιπτώσεις αυτές, το κόστος συμμετοχής των εγγεγραμμένων μεταπτυχιακών φοιτητών καλύπτεται από τα αρχικά τέλη εγγραφής. Σε διαφορετική περίπτωση η συμμετοχή των φοιτητών σε αυτά είναι προαιρετική. Ειδικές ρυθμίσεις αποφασίζονται από τη Συνέλευση και εντάσσονται στον Εσωτερικό Κανονισμό, τηρουμένων των ρυθμίσεων των παραγράφων 2 και 4 του παρόντος άρθρου.
ΑΡΘΡΟ 5
Επιλογή, δικαιώματα και υποχρεώσεις μεταπτυχιακών φοιτητών.
1. Η επιλογή μεταπτυχιακών φοιτητών γίνεται σύμφωνα με τις διατάξεις του Νόμου και τις ρητές προβλέψεις των οικείων Κανονισμών Μεταπτυχιακών Σπουδών. Οι Έλληνες πτυχιούχοι πρέπει να γνωρίζουν μια τουλάχιστον ξένη γλώσσα, οι δε αλλοδαποί πρέπει να μπορούν να εκφραστούν επαρκώς στη γλώσσα διεξαγωγής του ΠΜΣ. Η επιλογή των μεταπτυχιακών φοιτητών γίνεται λαμβάνοντας υπ’ όψη κριτήρια που εξειδικεύονται στους οικείους Κανονισμούς. Έπειτα από απόφαση της Συντονιστικής Επιτροπής προβλέπεται η δυνατότητα διεξαγωγής προεισαγωγικών εξετάσεων, υπό όρους οι οποίοι περιγράφονται στη σχετική δημόσια πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος.
2. Για κάθε μεταπτυχιακό φοιτητή ορίζεται Σύμβουλος Σπουδών, ο οποίος επιβλέπει τη φοίτηση και την ερευνητική του πρόοδο, σύμφωνα με τις προβλέψεις των οικείων Κανονισμών Μεταπτυχιακών Σπουδών. Μετά την ολοκλήρωση κάθε εξαμήνου, οι μεταπτυχιακοί φοιτητές υποχρεούνται να υποβάλουν στο Σύμβουλο Σπουδών έκθεση προόδου καθώς και αντίγραφα όλων των εργασιών που έχουν εκπονήσει. Όταν ολοκληρωθεί ο κύκλος των μαθημάτων και πριν την υποβολή προς κρίση της μεταπτυχιακής διπλωματικής εργασίας, ο Σύμβουλος Σπουδών συντάσσει σύντομη έκθεση αξιολόγησης, που καταχωρίζεται στον φάκελο του φοιτητή, και ζητά τη συγκρότηση εξεταστικής επιτροπής.
3. Οι μεταπτυχιακοί φοιτητές εγγράφονται και συμμετέχουν στα μεταπτυχιακά προγράμματα υπό τους όρους και τις προϋποθέσεις που προβλέπονται στον οικείο Κανονισμό Σπουδών. Η παρακολούθηση είναι υποχρεωτική για τους εγγεγραμμένους φοιτητές, σύμφωνα με τις προβλέψεις του οικείου κανονισμού.
4. Οι μεταπτυχιακοί φοιτητές  έχουν όλα τα δικαιώματα, τις παροχές και τις διευκολύνσεις που προβλέπονται και για τους φοιτητές του πρώτου κύκλου σπουδών πλην του δικαιώματος παροχής δωρεάν διδακτικών συγγραμμάτων.
5. Οι μεταπτυχιακοί φοιτητές  ανανεώνουν υποχρεωτικά την εγγραφή τους κάθε ακαδημαϊκό εξάμηνο. Η μη ανανέωση εγγραφής για δύο συνεχόμενα εξάμηνα οδηγεί, εφόσον δεν συντρέχουν λόγοι ανωτέρας βίας, στην οριστική διαγραφή του φοιτητή από τα μητρώα μεταπτυχιακών φοιτητών. Σε κάθε περίπτωση η τελική απόφαση ανήκει στην αρμοδιότητα της Συνέλευσης του Τμήματος.
6. Εργαζόμενοι μεταπτυχιακοί φοιτητές έχουν δικαίωμα μερικής φοίτησης, κατά τα προβλεπόμενα και για τους φοιτητές του Πρώτου Κύκλου Σπουδών. Οι φοιτητές μερικής φοίτησης δικαιούνται τον διπλάσιο χρόνο για την ολοκλήρωση των σπουδών τους και την απονομή του τίτλου σπουδών από εκείνον που προβλέπεται στο ενδεικτικό πρόγραμμα σπουδών που παρακολουθούν.
7. Ο ανώτατος επιτρεπόμενος χρόνος ολοκλήρωσης των σπουδών ορίζεται σύμφωνα με τον Κανονισμό Σπουδών και δεν μπορεί να υπερβαίνει το διπλάσιο της προβλεπόμενης κανονικής διάρκειας σπουδών. Στην περίπτωση αυτή, κάθε φοιτητής μπορεί να επανεγγραφεί σε μεταπτυχιακά μαθήματα στα οποία δεν έλαβε προβιβάσιμο βαθμό ή να τα αντικαταστήσει με άλλα,  αν αυτό προβλέπεται στον οικείο Κανονισμό Σπουδών. Έπειτα από αιτιολογημένη αίτηση, σε οποιαδήποτε φάση της μεταπτυχιακής φοίτησης, δίνεται η δυνατότητα προσωρινής αναστολής των σπουδών, που δεν μπορεί να υπερβαίνει τα δύο συνεχή εξάμηνα κατά τα οριζόμενα στον οικείο Κανονισμό Σπουδών. Τα εξάμηνα αναστολής της φοιτητικής ιδιότητας δεν προσμετρώνται στην προβλεπόμενη ανώτατη διάρκεια κανονικής φοίτησης.
8. Για την απονομή μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών απαιτείται προβιβάσιμος βαθμός σε όλα τα προβλεπόμενα από το οικείο πρόγραμμα μαθήματα, εκτός αν προβλέπεται διαφορετική ρύθμιση στον Κανονισμό Σπουδών, σε συνδυασμό με τη συμμετοχή του μεταπτυχιακού φοιτητή στο σύνολο των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων κατά τα οριζόμενα ειδικότερα στο πρόγραμμα και στον Κανονισμό.
9. Οι μεταπτυχιακές διπλωματικές εργασίες, εφ’ όσον εγκριθούν, αναρτώνται υποχρεωτικά στον διαδικτυακό τόπο του οικείου Ιδρύματος, σύμφωνα με τον κανονισμό του Ιδρύματος και για τις διδακτορικές διατριβές και τις προδιαγραφές του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης.
10. Για την αξιολόγηση και βαθμολόγηση της μεταπτυχιακής διπλωματικής εργασίας ορίζεται από τη ΣΕ του ΠΜΣ τριμελής εξεταστική επιτροπή, σύμφωνα με όσα προβλέπονται ανωτέρω και, ειδικότερα, στον οικείο Κανονισμό Σπουδών.
ΑΡΘΡΟ 6
ΤΡΙΤΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ
Διδακτορικές Σπουδές, επιλογή, δικαιώματα και υποχρεώσεις υποψηφίων διδακτόρων
1. Οι διδακτορικές σπουδές προσφέρονται δωρεάν, οργανώνονται σε αυτοδύναμα Τμήματα Πανεπιστημίων, υπό τους όρους των οικείου Κανονισμού Διδακτορικών Σπουδών. Οι διδακτορικοί τίτλοι απονέμονται από το Πανεπιστήμιο στο οποίο ανήκει το τμήμα που αναγορεύει τους διδάκτορες. Τα Πανεπιστήμια της ημεδαπής μπορούν να συνεργάζονται με αναγνωρισμένα ομοταγή ιδρύματα της αλλοδαπής για την εκπόνηση διδακτορικών διατριβών με συνεπίβλεψη. Στην περίπτωση αυτή, οι τίτλοι απονέμονται βάσει των διατάξεων του παρόντος και του Ειδικού Πρωτοκόλλου Συνεργασίας (ΕΠΣ) των ιδρυμάτων.
2. Δικαίωμα υποβολής αίτησης για εκπόνηση διδακτορικής διατριβής έχει ο κάτοχος Διπλώματος Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΔΜΣ), αναγνωρισμένου σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία. Σε ειδικές περιπτώσεις που προβλέπονται από τον Κανονισμό, μπορεί να γίνει αιτιολογημένα δεκτός ως υποψήφιος διδάκτορας και μη κάτοχος ΔΜΣ.
3. Ο υποψήφιος υποβάλλει κατά την έναρξη και πριν τη λήξη κάθε ακαδημαϊκού έτους, σε ημερομηνίες που προβλέπονται ρητά στον Κανονισμό Διδακτορικών Σπουδών, σχετική αίτηση στη Γραμματεία του Τμήματος, στο οποίο επιθυμεί να εκπονήσει τη διδακτορική διατριβή. Στην αίτηση αναγράφεται ο προσωρινός τίτλος και ο προτεινόμενος ως επιβλέπων της διδακτορικής διατριβής, συνοδεύεται δε από αναλυτικό βιογραφικό σημείωμα του υποψήφιου και προσχέδιο διδακτορικής διατριβής. Ο προτεινόμενος τίτλος και το προσχέδιό της υποβάλλονται στην ελληνική και σε μία ακόμη γλώσσα της προτίμησης του αιτούντος ή οριζόμενης από τον οικείο Κανονισμό.
4.  Η Συνέλευση, μετά από εισήγηση ειδικά προς τούτο συγκροτημένης επιτροπής,  εξετάζει αν ο υποψήφιος πληροί τις τυπικές προϋποθέσεις για εκπόνηση διδακτορικής διατριβής με βάση τους όρους που προβλέπονται από τον Νόμο και τον οικείο Κανονισμό, λαμβάνοντας υπ’ όψη τη θετική ή αρνητική γνώμη του προτεινόμενου επιβλέποντος και εγκρίνει ή απορρίπτει την εγγραφή. Σε ειδικές περιπτώσεις, η Συνέλευση μπορεί να αποφασίσει την υποστήριξη της πρότασης ενώπιον τριμελούς επιτροπής ειδικών. Στη διαδικασία αυτή μπορεί να παρευρίσκεται και ο προτεινόμενος επιβλέπων με δικαίωμα λόγου. Η εγγραφή του υποψήφιου διδάκτορα ισχύει από την ημερομηνία αποδοχής της αίτησής του.
5.  Η Συνέλευση μπορεί να ορίζει άλλη πλην της ελληνικής ως γλώσσα συγγραφής της διδακτορικής διατριβής και, μετά από εισήγηση της τριμελούς Συμβουλευτικής Επιτροπής,  αποφαίνεται για κάθε άλλο θέμα σχετικά με την εκπόνησή της. Η σχετική απόφαση καταχωρίζεται στον ατομικό φάκελο του υποψηφίου.
6.  Η Συνέλευση του Τμήματος αναθέτει στον προτεινόμενο επιβλέποντα, τη διεύθυνση της διδακτορικής διατριβής. Περαιτέρω, ορίζει δύο ακόμη μέλη που θα πλαισιώνουν και θα υποστηρίζουν την εκπόνηση και τη συγγραφή της. Ο επιβλέπων, εφ’ όσον δεν είναι καθηγητής του οικείου Τμήματος, μπορεί να συμμετέχει με δικαίωμα λόγου στη Συνέλευση για θέματα που αφορούν τη διατριβή.
7. Δικαίωμα επίβλεψης διδακτορικών διατριβών έχουν οι  καθηγητές του Τμήματος. Εντολή επίβλεψης διδακτορικών διατριβών παρέχεται από τη Συνέλευση του Τμήματος με απόλυτη πλειοψηφία  επί των μελών της σε μόνιμους καθηγητές ΤΕΙ ή ερευνητές Α΄, Β΄ ή Γ΄ βαθμίδας, μετά από αίτηση του ενδιαφερομένου, συνοδευόμενη από αναλυτικό υπόμνημα σπουδών και έργων. Τριμελής επιτροπή ειδικών αναλαμβάνει να συντάξει σχετική έκθεση και πρόταση προς τη Συνέλευση. Η σχετική απόφαση επικυρώνεται από τη Σύγκλητο με την ίδια πλειοψηφία. Τα ονόματα των καθηγητών ΤΕΙ και των ερευνητών στους οποίους έχει δοθεί εντολή επίβλεψης διδακτορικών διατριβών αναρτώνται στον διαδικτυακό τόπο του Τμήματος. Καθηγητής ή ερευνητής στον οποίο έχει δοθεί εντολή μεταπτυχιακής διδασκαλίας μπορεί να επιβλέπει έως τρεις (3) νέους υποψήφιους διδάκτορες ανά ακαδημαϊκό έτος και όχι άνω των δέκα (10) ταυτοχρόνως.
8. Στις περιπτώσεις συνεργασίας με ομοταγή ιδρύματα του εξωτερικού (συνεπίβλεψη), ορίζεται ένας επιβλέπων από κάθε συνεργαζόμενο ίδρυμα. Τη διοικητική και οργανωτική ευθύνη της εκπόνησης της διδακτορικής διατριβής αναλαμβάνει ένα εκ των συνεργαζόμενων ιδρυμάτων που ορίζεται στο Ειδικό Πρωτόκολλο Συνεργασίας (Ε.Π.Σ.) που έχουν ήδη υπογράψει τα συνεργαζόμενα ιδρύματα. Η διαδικασία εκπόνησης της διατριβής γίνεται με τις προϋποθέσεις που ορίζονται στη νομοθεσία της χώρας, το ίδρυμα της οποίας έχει τη διοικητική και οργανωτική ευθύνη. Εφόσον υπάρχει ειδική πρόβλεψη στο ΕΠΣ, μπορεί να χορηγείται ενιαίο διδακτορικό δίπλωμα, στο οποίο γίνεται μνεία των συνεργαζόμενων ιδρυμάτων ή χωριστό διδακτορικό δίπλωμα για τους υποψηφίους κάθε χώρας, στο οποίο όμως γίνεται μνεία των συνεργαζόμενων ιδρυμάτων. Στην περίπτωση κατά την οποία πρόκειται για πανεπιστήμιο της ημεδαπής, για τους επιβλέποντες, τα μέλη της Συμβουλευτικής Επιτροπής ή τα μέλη της επταμελούς Εξεταστικής Επιτροπής, καθηγητές ή ερευνητές των ιδρυμάτων της αλλοδαπής βρίσκουν αναλογική εφαρμογή οι διατάξεις του παρόντος που ορίζουν τους όρους και τη διαδικασία επίβλεψης και υποστήριξης διατριβών από καθηγητές ή ερευνητές που δεν ανήκουν στο Τμήμα εγγραφής του υποψηφίου διδάκτορα. Διδακτορικοί τίτλοι που χορηγούνται σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου αυτής θεωρούνται αυτοδικαίως ως ισότιμοι με τους χορηγούμενους από τα συνεργαζόμενα ιδρύματα.
9. Η Συμβουλευτική Επιτροπή έχει ως μέλη τον επιβλέποντα καθηγητή ή ερευνητή και δύο ακόμη καθηγητές ΑΕΙ ή ερευνητές, προερχόμενους από το ίδιο ή άλλο ΑΕΙ της ημεδαπής ή της αλλοδαπής ή ερευνητές των βαθμίδων Α΄, Β΄ ή Γ΄ αναγνωρισμένου ερευνητικού κέντρου της ημεδαπής ή της αλλοδαπής. Στη Συμβουλευτική Επιτροπή μετέχει τουλάχιστον ένας καθηγητής του οικείου Τμήματος.
10. Τα ονόματα των υποψηφίων διδακτόρων, οι τίτλοι των εκπονούμενων διδακτορικών διατριβών και τα μέλη των Συμβουλευτικών Επιτροπών αναρτώνται στον διαδικτυακό τόπο του Τμήματος στην ελληνική και στην αγγλική.
11. Η χρονική διάρκεια για την απόκτηση διδακτορικού διπλώματος δεν μπορεί να είναι μικρότερη από τρία (3) πλήρη ημερολογιακά έτη από την ημερομηνία  της πρώτης εγγραφής.
12. Τυπικές υποχρεώσεις υποψηφίων διδακτόρων.
α. Οι υποψήφιοι διδάκτορες ανανεώνουν υποχρεωτικά την εγγραφή τους κάθε ακαδημαϊκό έτος κατά τις προβλεπόμενες από τον Κανονισμό Σπουδών προθεσμίες. Η μη ανανέωση εγγραφής υποψήφιου διδάκτορα για δύο συνεχόμενα ακαδημαϊκά έτη οδηγεί, εφ’ όσον δεν συντρέχουν λόγοι ανωτέρας βίας, στην οριστική διαγραφή από τα μητρώα υποψηφίων διδακτόρων. Σε κάθε περίπτωση η στάθμιση των πραγματικών περιστατικών και η σχετική απόφαση είναι στην αρμοδιότητα της Συνέλευσης.
β. Οι υποψήφιοι διδάκτορες, καθ’ όλη τη διάρκεια της φοίτησής τους, συμμετέχουν, με ευθύνη της Τριμελούς Συμβουλευτικής Επιτροπής, σε εργαστήρια ή σεμινάρια που υποστηρίζουν τη διδακτορική έρευνα ή σε συζητήσεις που διεξάγονται επί ερευνητικών ζητημάτων.
γ. Κάθε υποψήφιος διδάκτορας υποβάλλει κάθε Απρίλιο αναλυτικό υπόμνημα προς την τριμελή συμβουλευτική επιτροπή για την πρόοδο της διδακτορικής του διατριβής του. Αντίγραφο του υπομνήματος καταχωρίζεται στον ατομικό φάκελο του υποψηφίου. Η υποβολή του υπομνήματος αποτελεί τυπική προϋπόθεση για την εγγραφή του υποψηφίου στο επόμενο ακαδημαϊκό έτος.
δ. Κάθε  Μάιο ο Επιβλέπων της διατριβής, σε συνεννόηση με τα λοιπά μέλη της Συμβουλευτικής Επιτροπής, συντάσσει έκθεση προόδου με την οποία εγκρίνει ή όχι το υπόμνημα του υποψηφίου, αποτιμά την πρόοδο της εργασίας του και διαπιστώνει την ανταπόκρισή του στις προβλεπόμενες από τον κανονισμό υποχρεώσεις του. Η έκθεση καταχωρίζεται στον ατομικό φάκελο του υποψηφίου διδάκτορα και κοινοποιείται στον υποψήφιο και τα μέλη της Συμβουλευτικής Επιτροπή, κάθε ένα από το οποία μπορεί να συντάξει και να υποβάλει στους ενδιαφερόμενους διαφορετική έκθεση η οποία, επίσης κοινοποιείται στον υποψήφιο και τα μέλη της Επιτροπής και καταχωρίζεται στον ατομικό φάκελο του υποψηφίου διδάκτορα. Κάθε μέλος μπορεί να συντάξει και να υποβάλει στους ενδιαφερόμενους διαφορετική έκθεση η οποία, επίσης κοινοποιείται στον υποψήφιο και τα μέλη της Επιτροπής και καταχωρίζεται στον ατομικό φάκελο του υποψηφίου διδάκτορα.
ε. Η τριμελής Συμβουλευτική Επιτροπή μπορεί, ομοφώνως και τεκμηριωμένα, να προτείνει τη διαγραφή υποψηφίων διδακτόρων, μετά την παρέλευση τριετίας από την πρώτη εγγραφή τους. Η σχετική απόφαση κοινοποιείται στον ενδιαφερόμενο και στη Συνέλευση του Τμήματος η οποία, σε συνεδρίαση στην οποία καλείται να παραστεί και να λάβει το λόγο ο ενδιαφερόμενος υποψήφιος διδάκτορας, λαμβάνει την τελική απόφαση.
στ. Η Συνέλευση, σε συνεδρίαση που πραγματοποιεί το αργότερο έως τη λήξη του Χειμερινού Εξαμήνου, εξετάζει το σύνολο των εκθέσεων προόδου των διατριβών που εκπονούνται στο Τμήμα και εκδίδει συνοπτικό συγκεντρωτικό υπόμνημα της προόδου του συνόλου των εκπονούμενων διατριβών.
ζ. Οι υποψήφιοι διδάκτορες, με απόφαση της Συνέλευσης και υπό την προϋπόθεση χορήγησης ανταποδοτικών υποτροφιών, αναλαμβάνουν να προσφέρουν εκπαιδευτικές ή υποστηρικτικές υπηρεσίες στο Τμήμα, στο Ινστιτούτο Διδακτορικών Σπουδών που προβλέπεται στο άρθρο 9 του παρόντος νόμου ή στη Βιβλιοθήκη του Ιδρύματος.
13. Οι υποψήφιοι διδάκτορες έχουν και διατηρούν μέχρι πέντε πλήρη ακαδημαϊκά έτη από την πρώτη εγγραφή τους, όλα τα δικαιώματα, τις παροχές και τις διευκολύνσεις που προβλέπονται και για τους φοιτητές του δεύτερου κύκλου σπουδών, όπως προβλέπεται στους οικείους Κανονισμούς. Μέχρι και ένα έτος μετά την ολοκλήρωση της διδακτορικής τους διατριβής, διατηρούν δικαιώματα πρόσβασης, δανεισμού και χρήσης των ηλεκτρονικών υπηρεσιών των πανεπιστημιακών βιβλιοθηκών.
14. Αν παρέλθει πενταετία από την ημερομηνία της πρώτης εγγραφής του υποψηφίου διδάκτορα, κάθε ανανέωση εγγραφής προϋποθέτει τη σύνταξη από τη Συμβουλευτική Επιτροπή έκθεσης που εγκρίνει κατ’ έτος τη συνέχιση εκπόνησης της διατριβής. Η έκθεση αυτή εγκρίνεται ή απορρίπτεται τεκμηριωμένα από τη Συνέλευση Έπειτα από αίτημα του υποψηφίου διδάκτορα, η Συνέλευση συγκροτεί τριμελή επιτροπή ειδικών, στην οποία δεν μπορούν να συμμετέχουν μέλη της Συμβουλευτικής Επιτροπής, τα οποία καλούνται, μαζί με τον υποψήφιο, να εκφράσουν γνώμη κατά τη σχετική συνεδρίαση.
ΑΡΘΡΟ 7
Συγγραφή, υποστήριξη και αξιολόγηση της διδακτορικής διατριβής
1. Κατά την πρόοδο της διδακτορικής διατριβής η Τριμελής Συμβουλευτική Επιτροπή, σε συνεργασία με τον υποψήφιο, οριστικοποιεί ή τροποποιεί τον προσωρινό τίτλο της διδακτορικής διατριβής και συντάσσει σχετικό πρακτικό που καταχωρίζεται στον ατομικό φάκελο του υποψηφίου.
2. Μετά την ολοκλήρωση της συγγραφής της διδακτορικής διατριβής, η Συμβουλευτική Επιτροπή αποδέχεται ή απορρίπτει αίτηση του υποψηφίου για τη δημόσια υποστήριξη και την αξιολόγησή της. Εφ’ όσον αποδεχθεί την αίτηση του υποψηφίου, συντάσσει αναλυτική Εισηγητική Έκθεση και την υποβάλλει προς τη Συνέλευση του Τμήματος, ζητώντας τη συγκρότηση  Επταμελούς Εξεταστικής Επιτροπής για την αποδοχή, την κρίση και τη βαθμολόγηση της διδακτορικής διατριβής.
3. Μέλη της Εξεταστικής Επιτροπής, στην οποία μετέχουν και τα μέλη της Συμβουλευτικής Επιτροπής, μπορούν να είναι εν ενεργεία ή αφυπηρετήσαντες καθηγητές Πανεπιστημίων, προερχόμενοι από το ίδιο ή άλλο Πανεπιστήμιο, καθηγητές Α.Ε.Ι.  ή ερευνητές των βαθμίδων Α΄, Β΄ ή Γ΄ ερευνητικού κέντρου ή Ινστιτούτου της ημεδαπής ή της αλλοδαπής και θεραπεύουν εγνωσμένα το ίδιο ή συναφές γνωστικό αντικείμενο με την υπό κρίση διδακτορική διατριβή.
4. Η διδακτορική διατριβή υποστηρίζεται δημόσια από τον υποψήφιο διδάκτορα. Η διαδικασία της δημόσιας υποστήριξης προϋποθέτει τη φυσική ή μέσω τηλεδιάσκεψης συμμετοχή πέντε τουλάχιστον μελών της εξεταστικής επιτροπής. Ο υποψήφιος διδάκτορας αναπτύσσει τη διατριβή του δημόσια ενώπιον της Επταμελούς Εξεταστικής Επιτροπής, η οποία, στη συνέχεια, συνεδριάζει χωρίς την παρουσία τρίτων και κρίνει το πρωτότυπο της εργασίας και κατά πόσον αυτή αποτελεί συμβολή στην επιστήμη. Για την έγκριση της διδακτορικής διατριβής απαιτείται η σύμφωνη γνώμη πέντε (5) τουλάχιστον μελών της Εξεταστικής Επιτροπής. Η βαθμολόγηση της διατριβής, στην κλίμακα «Καλώς», «Λίαν Καλώς» και «Άριστα», αποφασίζεται από την πλειοψηφία των παρόντων μελών της και ανακοινώνεται δημόσια. Η Εξεταστική Επιτροπή, με ομοφωνία των επτά μελών της, μπορεί να απονείμει εύφημο μνεία «Μετ’ Επαίνου» σε διατριβή που βαθμολογήθηκε με Άριστα. Στην περίπτωση αυτή συντάσσεται σύντομη  δικαιολογητική έκθεση, που υπογράφεται από όλα τα μέλη της Εξεταστικής Επιτροπής και συνοδεύει την ανάρτηση της διατριβής στον διαδικτυακό τόπο του οικείου ιδρύματος.
5. Μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας υποστήριξης και ανεξάρτητα από την έκβασή της, συντάσσεται πρακτικό που υπογράφεται από τον επιβλέποντα και όλα τα παρόντα μέλη της Εξεταστικής Επιτροπής. Στο πρακτικό επισυνάπτεται σημείωμα έκφρασης γνώμης από το σύνολο των μελών της Εξεταστικής Επιτροπής που συμμετείχαν στη διαδικασία της υποστήριξης και καταχωρίζεται στον ατομικό φάκελο του υποψηφίου.
6. Η αναγόρευση του υποψηφίου σε διδάκτορα του Τμήματος γίνεται από τη Συνέλευση του Τμήματος. Τα σχετικά με την αναγόρευση καθορίζονται στον οικείο Κανονισμό Διδακτορικών Σπουδών.
7. Το διδακτορικό δίπλωμα αναφέρει τον τίτλο της διδακτορικής διατριβής, τον βαθμό, την ονομασία του Τμήματος και του Πανεπιστημίου όπου εκπονήθηκε. Τα σχετικά με την αναγόρευση καθορίζονται στον οικείο Κανονισμό Διδακτορικών Σπουδών.
ΑΡΘΡΟ 8
Προκήρυξη ή Πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για εκπόνηση διδακτορικής διατριβής
1. Τα Πανεπιστήμια μπορούν να προκηρύσσουν θέσεις υποψηφίων διδακτόρων, υποτρόφων ή όχι, και να εκδίδουν προσκλήσεις εκδήλωσης ενδιαφέροντος υποψηφίων διδακτόρων σε περιπτώσεις υποτροφιών, σε θέματα ή ερευνητικά πεδία προτεραιότητας ή τρέχοντα ερευνητικά προγράμματα. Οι σχετικές θέσεις αναφέρονται σε συγκεκριμένο Τμήμα, δημοσιοποιούνται δια του ημερησίου τύπου και αναρτώνται στους οικείους διαδικτυακούς τόπους των Ιδρυμάτων με την υπογραφή του Προέδρου του Τμήματος.
2. Οι προϋποθέσεις, οι όροι, οι προθεσμίες και οι διαδικασίες κατάθεσης υποψηφιοτήτων και επιλογής υποψηφίων διδακτόρων μνημονεύονται ρητά στις σχετικές προκηρύξεις και προσκλήσεις.
3. Στις ανωτέρω περιπτώσεις, οι υποχρεώσεις των υποψηφίων διδακτόρων, τα χρονικά όρια ολοκλήρωσης των διατριβών και ενδεχόμενες ρήτρες συνεπειών πρέπει να αναφέρονται ρητά στις σχετικές προκηρύξεις και προσκλήσεις ενδιαφέροντος.
4. Η ανάθεση επίβλεψης των διδακτορικών διατριβών μπορεί να υπόκειται σε διαδικασίες και επιπλέον κριτήρια από εκείνα που προβλέπονται στον παρόντα νόμο και τους Κανονισμούς Διδακτορικών Σπουδών των Πανεπιστημίων.
5. Στις περιπτώσεις αυτές είναι δυνατόν να προβλέπονται ειδικοί όροι, διαδικασίες, παραδοτέα και προϋποθέσεις για την επιβεβαίωση της εγγραφής των υποψηφίων διδακτόρων μετά από διάστημα που ορίζεται ρητά στην προκήρυξη ή στη δημόσια πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος.
ΑΡΘΡΟ 9
Ινστιτούτα Διδακτορικών Σπουδών
1.Γενικές Διατάξεις
α. Τα Πανεπιστήμια δύνανται να ιδρύουν Ινστιτούτα Διδακτορικών Σπουδών (Ι.ΔΙ.Σ.), τα οποία ανταποκρίνονται σε διεθνώς παραδεδεγμένες κατηγοριοποιήσεις επιστημών. Αποτελούνται από Σχηματισμούς επιστημονικών και ερευνητικών πεδίων οι οποίοι αντιστοιχούν σε επιμέρους ενότητες συγγενών γνωστικών αντικειμένων που θεραπεύονται στο Ιδρύον Πανεπιστήμιο (Κτητορικό Ίδρυμα) και τους συνεργαζόμενους θεσμούς.
β. Τα Ι.ΔΙ.Σ. συντονίζουν δίκτυα διιδρυματικής, διεπιστημονικής και διακλαδικής συνεργασίας και επικοινωνίας με εθνικές και διεθνείς επιστημονικές, ερευνητικές και ακαδημαϊκές κοινότητες, για την οργάνωση και πραγματοποίηση προγραμμάτων μεταπτυχιακών και διδακτορικών σπουδών εστιασμένων στην έρευνα.
γ. Το Ι.ΔΙ.Σ. εδρεύει σε ένα από τα ΑΕΙ ή τα Ερευνητικά Κέντρα ή Ινστιτούτα που συμμετέχουν σ’ αυτό, το οποίο και αναλαμβάνει να το στηρίζει διοικητικά. Δυνατή είναι η εκ περιτροπής ανάληψη της έδρας από όσα εκ των συμβαλλομένων μερών επιθυμούν και δύνανται να αναλάβουν τη στήριξή του. Τα συνεργαζόμενα Ιδρύματα συμβάλλουν στη λειτουργία του, προσφέροντας υποδομές, τεχνολογία και πόρους που προβλέπονται στην ιδρυτική πράξη ή σε επόμενες συμφωνίες.
δ. Οι τίτλοι σπουδών απονέμονται από το Κτητορικό Ίδρυμα και μνημονεύουν το όνομα του Ι.ΔΙ.Σ., των ΑΕΙ και των Ερευνητικών Ιδρυμάτων που το συναποτελούν, καθώς επίσης και του οικείου ερευνητικού ή επιστημονικού Σχηματισμού.
2.Ίδρυση και λειτουργία Ινστιτούτων Διδακτορικών Σπουδών
α. Η απόφαση για την ίδρυση Ι.ΔΙ.Σ. λαμβάνεται από τη Σύγκλητο του Κτητορικού Ιδρύματος, με απόλυτη πλειοψηφία επί των μελών της, έπειτα από γνώμη των αρμόδιων κατά επιστημονικό και γνωστικό πεδίο κοσμητειών των Σχολών, αφού έχει προηγηθεί η υποβολή τεκμηριωμένης πρότασης από δεκαπέντε (15) τουλάχιστον εν ενεργεία καθηγητές Α.Ε.Ι. ή ερευνητές, οι εννέα (9) εκ των οποίων υπηρετούν σε πανεπιστημιακά Ιδρύματα και, σε κάθε περίπτωση, σε περισσότερα του ενός Τμήματα του Κτητορικού Ιδρύματος.
β. Προϋπόθεση για την ίδρυση Ι.ΔΙ.Σ. είναι η απόφαση συμμετοχής σε αυτό από τη Σύγκλητο τουλάχιστον ενός ακόμη Πανεπιστημίου ή ανάλογο όργανο διοίκησης ΑΕΙ ή Ερευνητικού Κέντρου ή Ινστιτούτου της ημεδαπής ή της αλλοδαπής και η σύναψη Προγραμματικής Συμφωνίας με τα συνεργαζόμενα Ιδρύματα, που περιλαμβάνει, i) Το όνομα του Ι.ΔΙ.Σ., ii) την περιγραφή των υποδομών και των όρων υπό τους οποίους διατίθενται προς χρήση των ερευνητών, διδασκόντων και φοιτητών του Ι.ΔΙ.Σ., iii) τους τίτλους σπουδών που απονέμονται,
γ. Η Σύγκλητος εγκρίνει τον Εσωτερικό Κανονισμό και το όνομα του Ι.ΔΙ.Σ. Η απόφαση ίδρυσης δημοσιεύεται από τον Πρύτανη στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
δ. Με την απόφαση ίδρυσης του Ι.ΔΙ.Σ., ορίζονται και οι επιστημονικοί και ερευνητικοί  Σχηματισμοί που το συναποτελούν. Κάθε Ινστιτούτο αποτελείται από δύο (2) τουλάχιστον Σχηματισμούς, στους οποίους συμμετέχουν  κατ΄ ελάχιστον ένδεκα (11) μέλη, εκ των οποίων επτά (7) είναι εν ενεργεία καθηγητές πανεπιστημίων. Μετά την ίδρυση του Ι.ΔΙ.Σ., νέα μέλη και νέες συνεργασίες εγκρίνονται σύμφωνα με τις προβλέπεις του Νόμου και των οικείων εσωτερικών κανονισμών.
3. Όργανα Διοίκησης του Ινστιτούτου Διδακτορικών Σπουδών
α. Ο πρόεδρος είναι μέλος του Ι.ΔΙ.Σ., Καθηγητής ή Αναπληρωτής Καθηγητής του Κτητορικού Ιδρύματος και εκλέγεται από τους καθηγητές των πανεπιστημίων που συμμετέχουν στο Ινστιτούτο για τετραετή θητεία, ύστερα από προκήρυξη της θέσης από τον πρύτανη. Ο πρόεδρος του Ι.ΔΙ.Σ. έχει τις αρμοδιότητες του Κοσμήτορα σε θέματα μεταπτυχιακών και διδακτορικών σπουδών, μπορεί να απαλλάσσεται από μέρος των υποχρεώσεων προπτυχιακής διδασκαλίας και αναπληρώνεται από Διευθυντή Σχηματισμού του Ινστιτούτου που ορίζει το Ακαδημαϊκό Συμβούλιο, επιλέγοντας μεταξύ των υπηρετούντων Διευθυντών που προέρχονται από το Κτητορικό Ίδρυμα. Σε περίπτωση πρόωρης λήξης της θητείας, προκηρύσσεται η θέση του προέδρου για νέα πλήρη θητεία.
β. Το Ακαδημαϊκό Συμβούλιο αποτελείται από  τον Πρόεδρο, τους Διευθυντές των επιστημονικών Σχηματισμών, έναν εκπρόσωπο των Μεταπτυχιακών Φοιτητών και έναν εκπρόσωπο των Υποψηφίων Διδακτόρων, με θητεία ενός ακαδημαϊκού έτους.
Το Ακαδημαϊκό Συμβούλιο έχει αρμοδιότητα για κάθε θέμα διοικητικού ή οργανωτικού χαρακτήρα που σχετίζεται με τις μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές που οργανώνονται στο πλαίσιο του Ινστιτούτου.
γ. Ο διευθυντής του Σχηματισμού είναι καθηγητής ή ερευνητής Α΄ ή Β΄ βαθμίδας, προέρχεται από τα μέλη της Συντονιστικής Επιτροπής και εκλέγεται από αυτήν. Η θητεία του διαρκεί από δύο έως τέσσερα έτη, σύμφωνα με τις προβλέψεις του οικείου Εσωτερικού Κανονισμού. Αναπληρώνεται από αναπληρωτή διευθυντή που εκλέγει η Συντονιστική Επιτροπή με την ίδια διαδικασία. Ο διευθυντής έχει τις αρμοδιότητες του Διευθυντή Π.Μ.Σ., όπως ορίζονται στο άρθρο 2, παρ. 5 του παρόντος νόμου.
δ. Η Συντονιστική Επιτροπή του Σχηματισμού αποτελείται από πέντε τακτικά και δύο αναπληρωματικά μέλη και εκλέγεται από τα μέλη του οικείου Σχηματισμού. Η θητεία της διαρκεί από δύο έως τέσσερα έτη, σύμφωνα με τις προβλέψεις του οικείου Εσωτερικού Κανονισμού. Τα τρία τουλάχιστον από τα τακτικά μέλη της Συντονιστικής Επιτροπής και το ένα τουλάχιστον από τα αναπληρωματικά μέλη προέρχονται από καθηγητές του Κτητορικού Ιδρύματος, βαθμίδας Καθηγητή, Αναπληρωτή Καθηγητή ή Επίκουρου Καθηγητή. Η Συντονιστική Επιτροπή του Σχηματισμού έχει τις αρμοδιότητες της Συντονιστικής Επιτροπής των ΠΜΣ.
ε. Τα μέλη του Σχηματισμού εκφράζουν γνώμη για τον προγραμματισμό και τον απολογισμό των δραστηριοτήτων του, καθώς και τα σχέδια εκθέσεων αξιολόγησης, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στον εσωτερικό κανονισμό.
στ. Εφ’ όσον προβλέπεται από τον Κανονισμό του Ι.ΔΙ.Σ., μπορούν να λειτουργούν Τομείς στο πλαίσιο κάθε Σχηματισμού, που αντιστοιχούν σε αναγνωρισμένες υποκατηγορίες της επιστήμης που θεραπεύει ο Σχηματισμός. Ο Τομέας δεν έχει διοικητικές αρμοδιότητες. Κάθε διδάσκων μπορεί να ανήκει σε περισσότερους του ενός Τομείς. Ο Τομέας έχει ως κύρια αρμοδιότητα τη συμβουλευτική πλαισίωση των εργασιών και της έρευνας των μεταπτυχιακών φοιτητών και των υποψηφίων διδακτόρων και τον συντονισμό των ερευνητικών και διδακτικών δραστηριοτήτων των μελών του.
4.Διδάσκοντες
α. Μετά την ίδρυση του Ι.ΔΙ.Σ., με ειδική πράξη που εγκρίνεται από τη Σύγκλητο του Κτητορικού Ιδρύματος, το Ακαδημαϊκό του Συμβούλιο παρέχει εντολή διδασκαλίας ή και δικαίωμα επίβλεψης διδακτορικής διατριβής σε καθηγητές Τ.Ε.Ι. και σε ερευνητές που υπηρετούν σε Ερευνητικά Κέντρα ή Ινστιτούτα, έπειτα από άδεια της ΓΣ του Τμήματος ή του ΔΣ του Κέντρου ή τα Επιστημονικά Συμβούλια του Ινστιτούτων στα οποία υπηρετούν, όπου δηλώνεται ρητά αν το διδακτικό, ερευνητικό και διοικητικό έργο που ασκείται στο πλαίσιο του Ι.ΔΙ.Σ.  προσμετράται στα καθήκοντά τους, όπως προβλέπεται από τον νόμο και τον οικείο εσωτερικό κανονισμό.
β. Μέλη του Ι.ΔΙ.Σ. μπορούν να είναι εν ενεργεία ή μέχρι προ τριετίας αφυπηρετήσαντες καθηγητές του Κτητορικού Ιδρύματος, καθηγητές άλλων Α.Ε.Ι. και ερευνητές των συνεργαζόμενων Ερευνητικών Κέντρων ή Ινστιτούτων της ημεδαπής ή της αλλοδαπής, στους οποίους έχει δοθεί εντολή επίβλεψης διδακτορικών διατριβών, σύμφωνα με το άρθρο 3 παρ. 4 του παρόντος νόμου. Για το διδακτικό και ερευνητικό τους έργο, τα μέλη του Ι.ΔΙ.Σ. δεν έχουν πρόσθετες απολαβές.
γ. Μέλη Σχηματισμού μπορούν να είναι και όσοι επιστήμονες και ερευνητές,  δεν ανήκουν στο δυναμικό των ΑΕΙ και των Ερευνητικών Κέντρων ή Ινστιτούτων αλλά έχουν λάβει εντολή διδασκαλίας και διεύθυνσης μεταπτυχιακών διπλωματικών εργασιών σύμφωνα με τις προϋποθέσεις που προβλέπονται στον οικείο Κανονισμό. Οι διδάσκοντες της τελευταίας κατηγορίας δεν έχουν δικαίωμα εκλέγειν και εκλέγεσθαι στα όργανα διοίκησης του Σχηματισμού και του Ινστιτούτου.
δ. Οι διδασκαλίες του διδακτορικού κύκλου είναι οργανικά συνδεδεμένες μα την έρευνα και ανήκουν σε ένα σύστημα παραγωγής γνώσης.
5. Σπουδές Δεύτερου Κύκλου στα Ινστιτούτα Διδακτορικών Σπουδών
α. Τα Ι.ΔΙ.Σ., στο πλαίσιο των επιστημονικών και ερευνητικών Σχηματισμών, μπορούν να οργανώνουν ΠΜΣ. Το δίπλωμα που απονέμουν φέρει τον τίτλο Δίπλωμα Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΔΜΣ), ακολουθούμενο από την ονομασία του οικείου σχηματισμού και, όπου προβλέπεται από τον οικείο κανονισμό, τη μνεία μιας ειδικής επιστημονικής υποκατηγορίας, που μπορεί να αναφέρεται στην ονομασία ενός Τομέα του Σχηματισμού.
β. Τα ΠΜΣ που οργανώνονται στα Ινστιτούτα είναι διετούς διάρκειας, ανήκουν στον δεύτερο κύκλο σπουδών, είναι συνδεδεμένα με την ερευνητική πράξη και υποστηρίζονται από διδασκαλίες του τρίτου κύκλου σπουδών. Για ζητήματα που αφήνονται αρρύθμιστα από το παρόν και τον Εσωτερικό Κανονισμό του Ι.ΔΙ.Σ. ισχύουν τα προβλεπόμενα στα άρθρα 2 έως 5 του παρόντος νόμου. Ο ανώτατος επιτρεπόμενος χρόνος ολοκλήρωσης των σπουδών δεν μπορεί να υπερβαίνει τα τρία ημερολογιακά έτη.
γ. Η επιλογή μεταπτυχιακών φοιτητών γίνεται κατ’ αναλογία με τα ισχύοντα για τα Π.Μ.Σ και με βασικό κριτήριο τη στάθμιση ερευνητικών προτάσεων που υποβάλλουν οι υποψήφιοι προς τον προτεινόμενο Σύμβουλο Σπουδών. Κάθε υποψήφιος, με βάση τις επιστημονικές και ερευνητικές του επιλογές, επιλέγει Σύμβουλο Σπουδών και υποβάλλει τεκμηριωμένη πρόταση μεταπτυχιακής έρευνας ή αναλυτικό υπόμνημα των ερευνητικών του ενδιαφερόντων. Ο τελευταίος αξιολογεί τις προτάσεις των υποψηφίων και τις υποστηρίζει ενώπιον της Συντονιστικής Επιτροπής, η οποία μπορεί να τις αναπέμψει αιτιολογημένα προς νέα αξιολόγηση σε αποκλειστική προθεσμία επτά (7) ημερών. Η τελική κρίση επαφίεται στη Συντονιστική Επιτροπή.
δ. Σε συνεργασία με τον Σύμβουλο Σπουδών, καταρτίζονται ατομικά προγράμματα σπουδών των μεταπτυχιακών φοιτητών, τα οποία περιλαμβάνουν μαθήματα του οικείου Σχηματισμού, άλλων Σχηματισμών του οικείου Ινστιτούτου ή άλλων Ινστιτούτων ή Π.Μ.Σ. του ίδιου ή διαφορετικών ΑΕΙ. Τα ατομικά προγράμματα σπουδών αντιστοιχούν κατ’ ελάχιστον στις εκάστοτε οριζόμενες από τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές ρυθμίσεις πιστωτικές μονάδες (ECTS) για την απόκτηση Διπλώματος Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΔΜΣ).
ε. Μετά το πέρας του πρώτου εξαμήνου φοίτησης, κάθε φοιτητής, με αίτησή του προς τη Συντονιστική Επιτροπή, μπορεί να υποβάλει νέα πρόταση έρευνας ή να ζητήσει την αντικατάσταση του Συμβούλου Σπουδών από άλλον διδάσκοντα του προγράμματος.
ΑΡΘΡΟ 10
Πανεπιστημιακές εκδόσεις
1. Με απόφαση της Συγκλήτου που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως δύναται να συσταθεί Ειδικό Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου με σκοπό τη λειτουργία εκδοτικού οίκου στο πανεπιστήμιο, υπό τη μορφή Ανώνυμης Εταιρείας, το οποίο θα λειτουργεί με τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας. Η εποπτεία και ο έλεγχος της  εταιρείας ανήκουν στο Πανεπιστήμιο και ασκούνται από τη Σύγκλητο, η οποία ενεργεί ως Γενική Συνέλευση της εταιρείας. Σκοπός της εταιρείας είναι η πάσης φύσεως άσκηση εκδοτικής δραστηριότητας του Α.Ε.Ι., με σκοπό την τροφοδότηση και υποβοήθηση της διδασκαλίας καθώς και τη διάχυση των αποτελεσμάτων της έρευνας. Με την ίδια απόφαση της Συγκλήτου καθορίζεται κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια σχετικά με τη σύσταση, τη λειτουργία,  τη δραστηριότητα, τα επί μέρους όργανα, τις επιστημονικές επιτροπές,  τα όργανα διοίκησης της εταιρείας και εγκρίνεται το καταστατικό της.
2. Εάν και εφ’ όσον κριθεί ότι το άνω Ειδικό Νομικό Πρόσωπο αποτελεί Φορέα Γενικής Κυβέρνησης, οι διατάξεις του ν. 4270/2014 και τα κατ’ εξουσιοδότηση αυτού εκδοθέντα προεδρικά διατάγματα και υπουργικές αποφάσεις αναφορικά με την υποβολή δημοσιονομικών αναφορών, εφαρμόζονται, μόνο ως προς την υποβολή: α) ετήσιου προϋπολογισμού και οποιασδήποτε αναπροσαρμογής του κατά τη διάρκεια του έτους (προϋπολογιστικά), β) μηνιαίας αναφοράς εκτέλεσης προϋπολογισμού και χρηματοδότησης (απολογιστικά), γ) μηνιαίων μισθολογικών στοιχείων (απολογιστικά) και δ) μηνιαίας σύνοψης μητρώου δεσμεύσεων (απολογιστικά σε μηνιαία βάση, ετήσια μεγέθη). Το ανωτέρω εξαιρείται από κάθε άλλη διάταξη που εφαρμόζεται σε νομικά πρόσωπα που έχουν ταξινομηθεί ως Φορείς Γενικής Κυβέρνησης.
ΑΡΘΡΟ 11
Ενιαίοι τίτλοι σπουδών Πρώτου και Δεύτερου Κύκλου
α. Οι τίτλοι Πανεπιστημιακών Τμημάτων ή Σχολών με θετικό-εφαρμοσμένο προσανατολισμό πενταετούς ή εξαετούς φοίτησης, τα οποία ικανοποιούν τις προϋποθέσεις της επόμενης παραγράφου  είναι ισοδύναμα με μεταπτυχιακά διπλώματα υπό τη διεθνή ονομασία «MASTER» όπως αυτά χορηγούνται   από   Ανώτατα   Εκπαιδευτικά   Ιδρύματα   του   ενιαίου Ευρωπαϊκού χώρου εκπαίδευσης, αλλά και όσων χωρών της αλλοδαπής ακολουθούν αντίστοιχη πρακτική.
β.  Η ισοδυναμία αυτή ισχύει μόνο για τα Τμήματα ή τις Σχολές οι οποίες, κατά την κρίση της Αρχής Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (ΑΔΙΠ) πληρούν τις πιο κάτω προϋποθέσεις:
-    Προσφέρουν σπουδές γνωστικού αντικειμένου με θετικό-εφαρμοσμένο  προσανατολισμό.
-    Έχουν πρόγραμμα ενιαίας και αδιάσπαστης πενταετούς ή εξαετούς  φοίτησης.
-    Διαθέτουν επαρκή σε εύρος και λογική διάρθρωση μαθήματα, που καλύπτουν ολόκληρο το εύρος του σχετικού γνωστικού αντικειμένου, περιλαμβανομένων και επαρκών μαθημάτων εμβάθυνσης (προχωρημένου επιπέδου) διαρκείας δύο τουλάχιστον εξαμήνων.
-    Προβλέπουν την υποχρεωτική εκπόνηση ερευνητικού χαρακτήρα Διπλωματικής εργασίας, εντός ενός εξαμήνου κατ’  ελάχιστον.
γ. Οι κάτοχοι των τίτλων σπουδών αποφοίτων Ελληνικών Τμημάτων ή Σχολών Πανεπιστημιακού επιπέδου πενταετούς ή εξαετούς φοιτήσεως με την ανωτέρω ισοδυναμία, απαλλάσσονται της υποχρέωσης κατοχής διπλώματος μεταπτυχιακών σπουδών (Δ.Μ.Σ.) για την εκπόνηση διδακτορικής διατριβής όπως προβλέπεται στις διατάξεις του παρόντος για τις μεταπτυχιακές σπουδές στα Ελληνικά Α.Ε.Ι.
ΑΡΘΡΟ 12
Μεταβατικές διατάξεις - Καταργούμενες διατάξεις
1. Οι ρυθμίσεις για τις τυπικές υποχρεώσεις υποψηφίων διδακτόρων αφορούν και όσους εγγράφηκαν για εκπόνηση διδακτορικής διατριβής πριν από τη δημοσίευση του παρόντος νόμου. Κατ’ εξαίρεση εξακολουθούν να ισχύουν οι διατάξεις του υφιστάμενου κατά τη δημοσίευση του παρόντος νομικού καθεστώτος, εφόσον έχει συγκροτηθεί, κατά τη δημοσίευση του παρόντος νόμου, η επταμελής εξεταστική επιτροπή κρίσης του υποψήφιου διδάκτορα.
2. Οι ρυθμίσεις για τις τυπικές και οικονομικές υποχρεώσεις ήδη εγγεγραμμένων μεταπτυχιακών φοιτητών των ΠΜΣ ισχύουν μέχρι την περάτωση των σπουδών τους, εκτός αν αποφασίσουν διαφορετικά τα αρμόδια όργανα διοίκησης των Ιδρυμάτων στα οποία φοιτούν. Ειδικότερα δίδακτρα που έχουν καταβληθεί ή καταβάλλονται για Π.Μ.Σ. που συστήθηκαν με βάση προγενέστερες του παρόντος διατάξεις και αμοιβές ή αποζημιώσεις που καταβλήθηκαν ή καταβάλλονται για τη λειτουργία των Π.Μ.Σ. σε μέλη Καθηγητές και υπηρετούντες Λέκτορες ( μέλη Δ.Ε.Π.)  και στο διοικητικό προσωπικό του οικείου ή άλλων Α.Ε.Ι., δεν αναζητούνται και εξακολουθούν να εισπράττονται ή να καταβάλλονται νομίμως, εφόσον υπήρξαν σχετικές αποφάσεις της Σ.Ε.Σ. ή της Συγκλήτου του οικείου ή των οικείων Α.Ε.Ι., προκειμένου περί διαπανεπιστημιακών Π.Μ.Σ., ή τα δίδακτρα και οι αμοιβές ή αποζημιώσεις αυτές περιλαμβάνονται στις σχετικές ιδρυτικές-εγκριτικές υπουργικές αποφάσεις η αποφάσεις των Πρυτάνεων των Α.Ε.Ι.
3. Οι αμοιβές των καθηγητών και των ερευνητών που διδάσκουν σε Π.Μ.Σ. προσαρμόζονται στις διατάξεις του παρόντος νόμου από το ακαδημαϊκό έτος 2017-2018.
4. Τα ήδη υφιστάμενα Π.Μ.Σ. στα Α.Ε.Ι. και τα Π.Μ.Σ. σύμπραξης των Α.Ε.Ι. με Α.Ε.Ι. της ημεδαπής ή της αλλοδαπής παύουν να λειτουργούν, εάν εντός τεσσάρων (4) μηνών από τη δημοσίευση του νόμου αυτού στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως δεν έχουν προσαρμοσθεί στις διατάξεις του. Η ως άνω προθεσμία μπορεί να παρατείνεται με απόφαση του Υπουργού Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων , που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Σε κάθε περίπτωση, η διάρκεια όλων των λειτουργούντων Π.Μ.Σ. λήγει μετά παρέλευση τριετίας από την έκδοση του παρόντος νόμου.
α. Για τα προγράμματα αυτά, με ευθύνη των Συνελεύσεων των Τμημάτων στο οποία εδρεύουν, υποχρεούνται να υποβάλουν πλήρη ποιοτικό και ποσοτικό απολογισμό των ως τώρα δραστηριοτήτων τους, καταγραφή των υποδομών που διαθέτει το Ίδρυμα στο οποίο λειτουργούν, απογραφή του διδακτικού τους προσωπικού και νέα έκθεση σκοπιμότητας και επιχειρησιακό σχέδιο για τη συνέχιση της λειτουργίας τους. Οι απολογισμοί αυτοί και οι εκθέσεις υποβάλλονται στη ΜΟ.ΔΙ.Π. του Ιδρύματος και, με ευθύνη των Πρυτάνεων των Πανεπιστημίων ή των Προέδρων των Τ.Ε.Ι., στην Α.ΔΙ.Π. ένα ημερολογιακό έτος από την δημοσίευσης του παρόντος νόμου.
β. Η ανανέωση λειτουργίας των ανωτέρω μεταπτυχιακών προγραμμάτων γίνεται, έπειτα από γνώμη της Α.ΔΙ.Π., με αποφάσεις των Συγκλήτων των Πανεπιστημίων ή των Συμβουλίων των Τ.Ε.Ι., υπό τους όρους που προβλέπονται στα Άρθρα 1 και 3 του παρόντος νόμου.
γ. Το Σχέδιο ανανέωσης ή αναμόρφωσης των λειτουργούντων προγραμμάτων πρέπει να περιλαμβάνει συγκεκριμένα παραδοτέα για μια περίοδο πενταετίας και να προβλέπει ρητά διαδικασία αποτίμησης του εκπαιδευτικού έργου που προσιδιάζει στον χαρακτήρα του προγράμματος.
5. Για τα μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών των Α.Ε.Ι. ή εκείνα που εκπονούνται σε συνεργασία με Α.Ε.Ι. της ημεδαπής ή τη αλλοδαπής στα οποία η  εποπτεία, η παρακολούθηση, η επικοινωνία και η μελέτη παρέχεται εξ αποστάσεως με ειδικά σχεδιασμένο εκπαιδευτικό υλικό (έντυπο, οπτικοακουστικό και ηλεκτρονικό, διαδικτυακό), και η εκπαιδευτική διαδικασία οργανώνεται στο πλαίσιο χρονοδιαγράμματος στο οποίο συνδυάζονται, εντάσσονται και προγραμματίζονται, συμβουλευτικές συναντήσεις, τηλεδιασκέψεις, σύστημα αξιολόγησης,  κ.λπ. εκδίδεται απόφαση του Υπουργού Παιδείας, Έρευνας  και Θρησκευμάτων που εντός δύο (2) μηνών από τη δημοσίευση του παρόντος με την οποία ρυθμίζονται κάθε θέμα που αφορά τη λειτουργία των προγραμμάτων αυτών οι διαδικασίες εισαγωγής, η μορφή διδασκαλίας, το πρόγραμμα σπουδών, οι υποχρεώσεις εκπαιδευόμενων και εκπαιδευτών καθώς και η ύπαρξη ή/και το ύψος της συμμετοχής των εκπαιδευόμενων στις δαπάνες των σπουδών. Με όμοια απόφαση του Υπουργού Παιδείας, Έρευνας  και Θρησκευμάτων που θα εκδοθεί εντός του ίδιου χρονικού διαστήματα του παρόντος θα ρυθμισθεί κάθε θέμα που αφορά τα προγράμματα δια βίου εκπαίδευσης που εκπονούνται από τα Α.Ε.Ι.
6. Από τη δημοσίευση του παρόντος νόμου καταργούνται οι διατάξεις των άρθρων 38 και 39 και η περ. ιγ) της παρ. 10 του άρθρου 8 του ν. 4009/2011 (ΦΕΚ Α 195), όπως ίσχυαν,  καθώς και κάθε άλλη γενική ή ειδική διάταξη που είναι αντίθετη στις διατάξεις του παρόντος νόμου ή αφορά σε θέματα που ρυθμίζονται διαφορετικά από αυτόν.
ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ Η ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
Στο σχέδιο νόμου
ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ
Με τίτλο «Δεύτερος και τρίτος κύκλος σπουδών των Α.Ε.Ι.  -  Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών, Διδακτορικές Σπουδές και άλλες διατάξεις»
Α. Επί της Αρχής:
Με το παρόν σχέδιο νόμου επιχειρείται η εισαγωγή κανόνων και ακαδημαϊκών όρων στο πεδίο των μεταπτυχιακών σπουδών στα ελληνικά ΑΕΙ και προβλέπονται όροι υπό τους οποίους προάγεται και πλαισιώνεται ακαδημαϊκά η έρευνα που διεξάγεται στο πλαίσιο εκπόνησης διδακτορικής διατριβής.
Στόχος της νομοθετικής παρέμβασης είναι η κωδικοποίηση και ανανέωση των ακαδημαϊκών, οργανωτικών και λειτουργικών προϋποθέσεων που διασφαλίζουν υψηλής ποιότητας μεταπτυχιακές σπουδές. Δυστυχώς, η έκρηξη ίδρυσης ΠΜΣ κατά την τελευταία δεκαπενταετία δημιούργησε ένα, εν πολλοίς, άναρχο τοπίο, με μεγάλη ανομοιογένεια στη δομή και την ποιότητα, το οποίο επέφερε δυσμενείς επιπτώσεις στο επίπεδο των σπουδών και επέτρεψε αστοχίες, υπερβολές και αυθαιρεσίες στην άντληση και τη χρήση των πόρων των προγραμμάτων αυτών.
Με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις, η διαδικασία έγκρισης των προγραμμάτων μεταπτυχιακών σπουδών μετέρχεται πλέον στάδια τα οποία απαιτούν τεκμηρίωση και σταθερές συναινέσεις των μελών των αρμόδιων οργάνων  διοίκησης των Τμημάτων και των Ιδρυμάτων. Ακόμη, επιβάλλονται αυστηροί όροι διαφάνειας ως προς την πρόβλεψη και τη διαχείριση των οικονομικών, με υποχρέωση ανάρτησης των αναλυτικών στοιχείων των οικονομικών απολογισμών.  Λαμβάνεται, ταυτόχρονα, πρόνοια για την κατοχύρωση του δικαιώματος της ελευθερίας πρόσβασης στο κοινωνικό αγαθό της παιδείας για όλους τους πολίτες και ειδικότερα η δυνατότητα συμμετοχής στις μεταπτυχιακές σπουδές φοιτητών περιορισμένης εισοδηματικής ικανότητας, καθώς καταγράφηκε έντονα το φαινόμενο επιβολής προκλητικά κάποιες φορές υψηλών διδάκτρων, δημιουργώντας έτσι συνθήκες μιας μη συνταγματικά ανεκτής εμπορευματοποίησης στο χώρο της ανώτατης εκπαίδευσης.
Το πνεύμα του σχεδίου νόμου διατρέχει η μέριμνα δημιουργίας και διεύρυνσης του Ενιαίου Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας, καθώς ενθαρρύνεται η σύμπραξη επιστημόνων όλων των πεδίων (καθηγητών Πανεπιστημίων, ΤΕΙ, ερευνητών, διδακτόρων) της ημεδαπής και της αλλοδαπής, η ενίσχυση της εξωστρέφειας και η υποστήριξη της διεθνοποίησης. Επίσης, ορίζεται ως προτεραιότητα για τη λειτουργία των μεταπτυχιακών και διδακτορικών σπουδών η απόλυτη διαφάνεια, η δημοσιότητα και η διαρκής ακαδημαϊκή αποτίμηση και αξιολόγηση των πεπραγμένων.
Δεύτερος κύκλος σπουδών: Κάθε ΠΜΣ οφείλει να διαφοροποιείται ουσιωδώς από το πρόγραμμα του Πρώτου Κύκλου Σπουδών που θεραπεύεται στο Τμήμα ή τα Τμήματα που το ιδρύουν και ο διδακτικός κορμός της ειδίκευσης να καλύπτεται κατά πλειονότητα από καθηγητές του που υπηρετούν σε αυτά.
Ενδεικτικά, στο σχέδιο νόμου δεν προβλέπεται η δυνατότητα ίδρυσης και λειτουργίας ΠΜΣ σε μη αυτοδύναμα τμήματα. Ενθαρρύνεται, ωστόσο, και ενισχύεται η σύμπραξη αυτών των Τμημάτων με άλλα ΑΕΙ και ερευνητικούς θεσμούς στο επίπεδο των μεταπτυχιακών σπουδών.  Στην κατεύθυνση αναβάθμισης των λειτουργούντων ΠΜΣ, προβλέπεται ότι το περιεχόμενο των προγραμμάτων του δεύτερου κύκλου σπουδών οφείλει να διαφοροποιείται ουσιωδώς από τα προγράμματα βασικών σπουδών ή τις επιμέρους ειδικεύεις του πρώτου κύκλου και ότι ο διδακτικός κορμός της ειδίκευσης που θεραπεύουν τα ΠΜΣ πρέπει να καλύπτεται κατά πλειονότητα από καθηγητές που υπηρετούν στα Τμήματα στα οποία εδρεύουν.
Το σχέδιο ίδρυσης του ΠΜΣ συντάσσεται από τη Συνέλευση με απόλυτη πλειοψηφία επί των μελών της υπό προϋποθέσεις που παρατίθενται εξαντλητικά στον νόμο και εγκρίνεται από τη Σύγκλητο του Ιδρύματος (ή τη Συνέλευση του ΤΕΙ), με απόφαση η οποία αναρτάται στο διαδικτυακό τόπο του Ιδρύματος και κοινοποιείται στην ΑΔΙΠ.
Μεταπτυχιακό έργο μπορούν να αναλάβουν καθηγητές του Τμήματος ή άλλων Τμημάτων του Ιδρύματος ή άλλων Α.Ε.Ι. της ημεδαπής ή της αλλοδαπής, αφυπηρετήσαντες καθηγητές, ερευνητές, διδάκτορες και λοιπές εκ του νόμου προβλεπόμενες κατηγορίες διδασκόντων, εφόσον λάβουν σχετική εντολή αυτοδύναμης μεταπτυχιακής διδασκαλίας και επίβλεψης μεταπτυχιακών εργασιών από τη Συνέλευση του Τμήματος με απόλυτη πλειοψηφία επί των μελών της.
Με υπουργική απόφαση ρυθμίζονται οι προϋποθέσεις για τη διεξαγωγή εξ αποστάσεως Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών, πέραν εκείνων που, κατά νόμο, παρέχονται από το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.
Τα ΠΜΣ χρηματοδοτούνται από τον προϋπολογισμό του ΑΕΙ που είναι υπεύθυνο για το σχεδιασμό τους ή από το ΥΠΠΕΘ, το οποίο καθορίζει προϋποθέσεις και κριτήρια ποιότητας για προγράμματα που εντάσσονται σε τομείς προτεραιότητας. Πηγή χρηματοδότησης μπορούν ακόμη να είναι δωρεές, παροχές, κληροδοτήματα, χορηγίες φορέων, ερευνητικά προγράμματα, ευρωπαϊκοί πόροι, από μέρος των εσόδων ή των οφειλών των υπόχρεων των Ειδικών Λογαριασμών Κονδυλίων Έρευνας (ΕΛΚΕ) των ΑΕΙ κ.α. Σε εξαιρετικές μόνο περιπτώσεις, όπου δεν επαρκούν οι ανωτέρω πηγές για την κάλυψη των λειτουργικών εξόδων, μπορεί να προβλέπεται καταβολή εκ μέρους των φοιτητών τέλους εγγραφής. Οι προϋποθέσεις πρόβλεψης τελών εγγραφής και το ύψος τους ορίζονται από τον Νόμο. Η σχετική απόφαση λαμβάνεται από τη Σύγκλητο του Πανεπιστημίου ή τη Συνέλευση του ΤΕΙ με απόλυτη πλειοψηφία επί των μελών της και προϋποθέτει ειδικά αιτιολογημένη και διεξοδικά τεκμηριωμένη πρόταση της Συνέλευσης του οικείου Τμήματος. Με την ίδια πλειοψηφία προσδιορίζονται οι αμοιβές των καθηγητών που συμμετέχουν σε ΠΜΣ, που δεν μπορούν να υπερβαίνουν το 50% του βασικού μηνιαίου μισθού καθηγητή πρώτης βαθμίδας. Δικαίωμα αμοιβής προβλέπεται για καθηγητές και ερευνητές οι οποίοι έχουν συμπληρώσει τις εκ του νόμου προβλεπόμενες διδακτικές, ερευνητικές και διοικητικές τους υποχρεώσεις στο Ίδρυμα που υπηρετούν. Ειδικότερα, στις διδακτικές υποχρεώσεις των καθηγητών εμπίπτει μια τουλάχιστον εβδομαδιαία διδασκαλία σε μεταπτυχιακό πρόγραμμα. Στην περίπτωση επιβολής τέλους εγγραφής διαβιβάζονται τα πλήρη και αναλυτικά στοιχεία του προϋπολογισμού στον αρμόδιο Υπουργό Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων και η ίδρυση του ΠΜΣ πραγματοποιείται μετά από τη δημοσίευση της υπουργικής απόφασης στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Τμήματα Α.Ε.Ι. στα οποία λειτουργούν ΠΜΣ μπορούν, παράλληλα, να υποστηρίζουν Προγράμματα Μεταπτυχιακής Επαγγελματικής Ειδίκευσης (Π.Μ.Ε.Ε.) που δεν οδηγούν σε εκπόνηση διδακτορικής διατριβής. Κατ΄ εξαίρεση, και μόνο για τα προγράμματα αυτά, προβλέπονται ειδικώς αιτιολογημένα δίδακτρα μέχρι του ύψους που ορίζει ο Νόμος ή και ειδικές χορηγίες.
Οι μεταπτυχιακοί φοιτητές οφείλουν να ανανεώνουν την εγγραφή τους κάθε ακαδημαϊκό εξάμηνο και μπορούν να προβαίνουν σε προσωρινή αναστολή σπουδών ή να τίθενται σε καθεστώς μερικής φοίτησης εφόσον είναι εργαζόμενοι. Για κάθε μεταπτυχιακό φοιτητή ορίζεται Σύμβουλος Σπουδών ο οποίος επιβλέπει την ερευνητική πρόοδο και υποβάλει έκθεση αξιολόγησης. Ο ανώτατος χρόνος ολοκλήρωσης των σπουδών δεν μπορεί να υπερβαίνει το διπλάσιο της προβλεπόμενης διάρκειας σπουδών. Κάθε φοιτητής μπορεί να επανεγγραφεί ή να αντικαταστήσει μεταπτυχιακά μαθήματα στα οποία δεν έλαβε προβιβάσιμο βαθμό, σύμφωνα πάντα με τις ειδικότερες προβλέψεις του Κανονισμού Μεταπτυχιακών Σπουδών. Οι διπλωματικές εργασίες αναρτώνται στο διαδικτυακό τόπο του Ιδρύματος.
Τρίτος κύκλος σπουδών: Όσον αφορά τον τρίτο κύκλο σπουδών, προβλέπεται ρητά ότι οι διδακτορικές σπουδές παρέχονται δωρεάν. Ο υποψήφιος που ενδιαφέρεται για την εκπόνηση διδακτορικής διατριβής μπορεί να υποβάλει αίτηση σε δυο περιόδους ανά ακαδημαϊκό έτος που ορίζονται με τον Κανονισμό Διδακτορικών Σπουδών.
Δικαίωμα επίβλεψης διδακτορικής διατριβής έχουν οι καθηγητές του οικείου πανεπιστημιακού τμήματος. Εντολή επίβλεψης διδακτορικής διατριβής μπορεί ακόμη να παρέχεται από τη Συνέλευση του Τμήματος, μετά από σχετική εισήγηση επιτροπής ειδικών και με απόλυτη πλειοψηφία επί των μελών της, η οποία στη συνέχεια επικυρώνεται από τη Σύγκλητο του Ιδρύματος με την ίδια πλειοψηφία, όταν πρόκειται για μόνιμους καθηγητές ΤΕΙ ή διδάκτορες ερευνητές Α’, Β’ ή Γ’ βαθμίδας. Επιβλέπων που δεν είναι μέλος της Συνέλευσης του Τμήματος μπορεί να μετέχει με δικαίωμα λόγου σε θέματα που αφορούν τη διατριβή. Καθηγητής ή ερευνητής μπορεί να επιβλέπει έως τρεις νέους υποψήφιους διδάκτορες ανά ακαδημαϊκό έτος και πάντως όχι περισσότερους από δέκα υποψήφιους διδάκτορες ταυτοχρόνως. Οι υποψήφιοι διδάκτορες συμμετέχουν σε συλλογικές λειτουργίες που υποστηρίζουν την έρευνα και σε σεμινάρια ή εργαστήρια όπου η παραγωγή νέας γνώσης μετασχηματίζεται σε διδασκαλία.
Οι υποψήφιοι διδάκτορες ανανεώνουν υποχρεωτικά την εγγραφή τους κάθε ακαδημαϊκό έτος. Προϋπόθεση για την ανανέωση της εγγραφής είναι η υποβολή εκ μέρους του υποψήφιου διδάκτορα αναλυτικού υπομνήματος προς την τριμελή επιτροπή για την πρόοδο της διδακτορικής του διατριβής. Ο επιβλέπων, σε συνεργασία με τη συμβουλευτική επιτροπή, συντάσσει σε καθορισμένες περιόδους έκθεση προόδου (με δυνατότητα να υποβάλλονται από τα μέλη και ξεχωριστές εκθέσεις), με την οποία αποτιμά την πρόοδο της εργασίας του Υποψήφιο Διδάκτορα και την ανταπόκρισή του στις προβλεπόμενες από τον Κανονισμό υποχρεώσεις. Ο Υποψήφιος Διδάκτορας συμμετέχει σε εργαστήρια ή σεμινάρια που υποστηρίζουν τη διδακτορική έρευνα, σε συζητήσεις επί ερευνητικών ζητημάτων, κλπ. Η Συνέλευση εξετάζει σε συνεδρίασή της εντός του Χειμερινού Εξαμήνου το σύνολο των υποβληθεισών εκθέσεων προόδου και εκδίδει συνοπτικό συγκεντρωτικό υπόμνημα για την πρόοδο του συνόλου των εκπονούμενων διδακτορικών διατριβών στο Τμήμα. Αν παρέλθει πενταετία από την ημερομηνία της πρώτης εγγραφής του υποψηφίου διδάκτορα, κάθε ανανέωση εγγραφής προϋποθέτει τη σύνταξη από τη Συμβουλευτική Επιτροπή έκθεσης που εγκρίνει κατ’ έτος τη συνέχιση εκπόνησης της διατριβής. Η έκθεση αυτή εγκρίνεται ή απορρίπτεται τεκμηριωμένα από τη Συνέλευση.
Η συμβουλευτική επιτροπή μπορεί, σε συνεργασία με τον Υποψήφιο Διδάκτορα, να τροποποιεί και να οριστικοποιεί τον προσωρινό τίτλο της διατριβής. Εφ΄ όσον η Συμβουλευτική Επιτροπή εγκρίνει την ολοκλήρωση συγγραφής της διδακτορικής διατριβής, συντάσσει αναλυτική Εισηγητική Έκθεση και την υποβάλλει προς τη Συνέλευση του Τμήματος, ζητώντας τη συγκρότηση Επταμελούς Εξεταστικής Επιτροπής για την αποδοχή, την κρίση και τη βαθμολόγηση της διδακτορικής διατριβής. Μετά τη διαδικασία της δημόσιας υποστήριξης της διατριβής, κάθε μέλος της εξεταστικής επιτροπής επισυνάπτει στο πρακτικό σημείωμα έκφρασης γνώμης η οποία καταχωρίζεται στον  ατομικό φάκελο του υποψηφίου. Με ομοφωνία των επτά μελών μπορεί να απονέμεται η εύφημος μνεία «Μετ’ Επαίνου» σε διατριβή που βαθμολογήθηκε με Άριστα και η σύντομη δικαιολογητική έκθεση που συντάσσεται συνοδεύει την ανάρτηση της διατριβής στον διαδικτυακό τόπο του οικείου Ιδρύματος.
Οι υποψήφιοι διδάκτορες διατηρούν μέχρι πέντε πλήρη ακαδημαϊκά έτη από την εγγραφή τους όλα τα δικαιώματα, τις παροχές και τις διευκολύνσεις που προβλέπονται για τους φοιτητές του δεύτερου κύκλου σπουδών. Μέχρι και ένα έτος μετά την ολοκλήρωση της διδακτορικής διατριβής διατηρούνται τα δικαιώματα πρόσβασης, δανεισμού και χρήσης των ηλεκτρονικών υπηρεσιών των πανεπιστημιακών βιβλιοθηκών.
Στον διαδικτυακό τόπο του Τμήματος αναρτώνται, στην ελληνική και την αγγλική γλώσσα, οι τίτλοι των εκπονούμενων διδακτορικών διατριβών, τα ονόματα των υποψηφίων διδακτόρων, τα μέλη των συμβουλευτικών επιτροπών και τα ονόματα των καθηγητών ΤΕΙ και ερευνητών στους οποίους έχει δοθεί εντολή επίβλεψης διδακτορικής διατριβής.
Τα Τμήματα μπορούν υπό τους όρους του παρόντος σχεδίου νόμου να συνεργάζονται με αναγνωρισμένα ομοταγή ιδρύματα της αλλοδαπής για την εκπόνηση διδακτορικών διατριβών με συνεπίβλεψη, καθώς και να προκηρύσσουν θέσεις υποψηφίων διδακτόρων σε θέματα ή ερευνητικά πεδία προτεραιότητας.
Ανά διετία, συντάσσεται αναλυτικός απολογισμός δραστηριοτήτων, καταγραφής και αποτίμησης του ερευνητικού και εκπαιδευτικού έργου των σπουδών δεύτερου και τρίτου κύκλου, που κατατίθεται στη ΜΟ.ΔΙ.Π. του Ιδρύματος,  υποβάλλεται δια της οικείας Κοσμητείας στην Α.ΔΙ.Π., δημοσιοποιείται στον διαδικτυακό τόπο του ΠΜΣ και κοινοποιείται στην αρμόδια Δ/νση του ΥΠΠΕΘ. Τα ΠΜΣ αξιολογούνται ανά τετραετία με ευθύνη της Α.ΔΙ.Π.
Οι αξιολογήσεις της ΜΟ.ΔΙ.Π. και της Α.ΔΙ.Π. δημοσιοποιούνται στον διαδικτυακό τόπο των Ιδρυμάτων και κοινοποιούνται στην αρμόδια Δ/νση του ΥΠΠΕΘ.
Ινστιτούτα Διδακτορικών Σπουδών: Τα Πανεπιστήμια δύνανται να ιδρύουν Ινστιτούτα Διδακτορικών Σπουδών (Ι.ΔΙ.Σ.), τα οποία ανταποκρίνονται σε διεθνώς παραδεδεγμένες κατηγοριοποιήσεις επιστημών. Αποτελούνται από Σχηματισμούς επιστημονικών και ερευνητικών πεδίων οι οποίοι αντιστοιχούν σε επιμέρους ενότητες συγγενών γνωστικών αντικειμένων που θεραπεύονται στο Κτητορικό Ίδρυμα και τους συνεργαζόμενους θεσμούς. Τα ανά γνωστικό πεδίο προγράμματα διδακτορικών σπουδών των Ι.ΔΙ.Σ. μπορούν και ενθαρρύνονται να συνδέονται οργανικά με γνωστικά συγγενή προγράμματα στα ΑΕΙ καθώς και το ερευνητικό έργο που επιτελείται σε ερευνητικούς θεσμούς της χώρας και του εξωτερικού. Συνεπώς, η προβλεπόμενη προαιρετική ίδρυση Ινστιτούτων Διδακτορικών Σπουδών υπηρετεί την επικοινωνία ερευνητών και διδασκόντων ανά επιστήμη, πολλαπλασιάζει τις ιδρυματικές διαθεσιμότητες και τα αποτελέσματά τους και ελαττώνει κατά το δυνατόν τις αρνητικές συνέπειες της γεωγραφικής διασποράς των ΑΕΙ και των Ερευνητικών Κέντρων και Ινστιτούτων με τη θεσμική συγκρότηση ενιαίων ερευνητικών και ακαδημαϊκών κοινοτήτων  ανά επιστημονικό πεδίο. Τα Ινστιτούτα προσανατολίζονται προς τη διεθνοποίηση του ερευνητικού και της διδακτικού έργου των Πανεπιστημίων. Οι διαθέσιμες τεχνολογίες και οι δυνατότητες που προσφέρει το διαδίκτυο μπορούν άρουν τους γεωγραφικούς περιορισμούς και να υποστηρίξουν με τον προσφορότερο τρόπο τις εκλογές και τις συνεδριάσεις των Συλλογικών Οργάνων Διοίκησης και την τακτική επικοινωνία των επιστημονικών και ερευνητικών κοινοτήτων στο πλαίσιο των Σχηματισμών που τις συναποτελούν. Οι διδασκαλίες στο πλαίσιο των διδακτορικών σπουδών αποσκοπούν στη διαμόρφωση νέων ερευνητών και υποστηρίζονται από ατομικά ή συλλογικά, ερευνητικά προγράμματα. Οι διδασκαλίες αυτές θα πρέπει να νοηθούν ως εκβολή της έρευνας σε διδασκαλία και πραγμάτευση προβλημάτων θεωρητικού, τεχνικού και ερμηνευτικού χαρακτήρα που αφορούν την ερευνητική πράξη και, συνεπώς, ανήκουν σε ένα σύστημα παραγωγής γνώσεων. Κατά τούτο, το περιεχόμενο των διδασκαλιών δεν είναι επαναλήψιμο στο σύνολό του. Μέρος μόνο των διδασκαλιών μπορεί να καλύπτεται από εγκυκλίου χαρακτήρα εισηγήσεις που υποστηρίζουν θεωρητικά και μεθοδολογικά τις εκπονούμενες έρευνες.
Όργανα διοίκηση του Ι.ΔΙ.Σ. είναι ο πρόεδρος, που εκλέγεται από τους καθηγητές των πανεπιστημίων που συμμετέχουν στο Ινστιτούτο για τετραετή θητεία, το Ακαδημαϊκό Συμβούλιο, τους διευθυντές των Σχηματισμών και τη Συντονιστική Επιτροπή, που εκλέγεται από τα μέλη του οικείου Σχηματισμού. Ειδικές ρυθμίσεις μπορεί να προβλέπονται στους οικείους εσωτερικούς κανονισμούς.
Τα Ι.ΔΙ.Σ. δύνανται να οργανώνουν ΠΜΣ διετούς διάρκειας που οδηγούν σε Δίπλωμα Μεταπτυχιακών Σπουδών, είναι συνδεδεμένα με την ερευνητική πράξη και υποστηρίζονται από διδασκαλίες του τρίτου κύκλου σπουδών. Η επιλογή των φοιτητών γίνεται κατ’ αναλογία με τα ισχύοντα για τα Π.Μ.Σ και με βασικό κριτήριο τη στάθμιση ερευνητικών προτάσεων που υποβάλλουν οι υποψήφιοι προς τον προτεινόμενο Σύμβουλο Σπουδών και τα ατομικά προγράμματα που υποστηρίζουν την έρευνα και τις σπουδές τους οργανώνονται κατά τα πρότυπα των σπουδών τρίτου κύκλου.
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις: Υπηρετώντας τις ανάγκες υποστήριξης των σπουδών δεύτερου, τρίτου αλλά και πρώτου κύκλου, προβλέπεται η δυνατότητα δημιουργίας Πανεπιστημιακών Εκδόσεων με την ίδρυση στα πανεπιστήμια εκδοτικών οίκων υπό τη μορφή Ειδικού Νομικού Προσώπου Ιδιωτικού Δικαίου (Ανώνυμης Εταιρίας). Οι πανεπιστημιακές εκδόσεις έχουν σκοπό την τροφοδότηση και υποβοήθηση της διδασκαλίας καθώς και τη διάχυση των αποτελεσμάτων της έρευνας. Η εποπτεία και ο έλεγχος των συγκεκριμένων εκδοτικών οίκων ανήκουν στο Πανεπιστήμιο και ασκούνται από τη Σύγκλητο, η οποία ενεργεί ως Γενική Συνέλευση.
Β. Επί των άρθρων
Το πρώτο άρθρο περιλαμβάνει την τυπολογία των προσφερόμενων προγραμμάτων μεταπτυχιακών σπουδών και ορίζει τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες παρέχονται τα προγράμματα δεύτερου και τρίτου κύκλου σπουδών.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις των παραγράφων 1 έως 3, τα Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών οργανώνονται σε αυτοδύναμα Τμήματα, στα δε αυτοδύναμα πανεπιστημιακά Τμήματα στα οποία λειτουργούν ΠΜΣ εκπονούνται και διδακτορικές διατριβές. Τα ΠΜΣ καταλήγουν σε απονομή Διπλώματος Μεταπτυχιακών Σπουδών (Δ.Μ.Σ.). Αυτοδύναμο Τμήμα στο οποίο λειτουργεί ΠΜΣ δύναται να οργανώνει και Προγράμματα Μεταπτυχιακής Επαγγελματικής Ειδίκευσης (Π.Μ.Ε.Ε.), τα οποία απονέμουν Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Επαγγελματικής Ειδίκευσης (Μ.Δ.Ε.Ε.). Οι μεταπτυχιακοί τίτλοι σπουδών που απονέμονται από τα ανωτέρω προγράμματα (Π.Μ.Σ. και Π.Μ.Ε.Ε.) υπόκεινται, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 3, στους περιορισμούς και τους κανόνες του ισχύοντος ευρωπαϊκού συστήματος μεταφοράς και συσσώρευσης πιστωτικών μονάδων.
Το δεύτερο άρθρο περιλαμβάνει ρυθμίσεις για τη συγκρότηση, τη σύνθεση και τις αρμοδιότητες των οργάνων διοίκησης των ΠΜΣ και των διδακτορικών σπουδών. Σε επίπεδο Τμήματος, τα ζητήματα διοικητικού, οργανωτικού και οικονομικού χαρακτήρα του Δεύτερου και Τρίτου Κύκλου Σπουδών ρυθμίζονται από τη Συνέλευση (ή την Ειδική Διατμηματική Επιτροπή σε περίπτωση διατμηματικού προγράμματος), ενώ σε επίπεδο Ιδρύματος αρμόδιο όργανο είναι η Σύγκλητος (ή αντιστοίχως η Συνέλευση προκειμένου για τα ΠΜΣ των ΤΕΙ). Συντονιστικές και λοιπές αρμοδιότητες που προβλέπονται από τον Κανονισμό Μεταπτυχιακών Σπουδών του Ιδρύματος ασκούν η Συντονιστική Επιτροπή και ο Διευθυντής του Π.Μ.Σ. Επιτροπή Μεταπτυχιακών και Διδακτορικών Σπουδών που ιδρύεται από τη Σύγκλητο αναλαμβάνει σε επίπεδο ιδρύματος την παρακολούθηση και αξιολόγηση της λειτουργίας των υφιστάμενων προγραμμάτων.
Στο άρθρο τρία αποτυπώνονται οι όροι λειτουργίας των Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών, όπως η ελάχιστη και μέγιστη διάρκεια σπουδών, το περιεχόμενο του προγράμματος και η διδακτική κάλυψη του κορμού της ειδίκευσης από το Τμήμα που το οργανώνει, οι προϋποθέσεις παράτασης. Ακόμη, ρυθμίζεται η διαδικασία κατάρτισης και έγκρισης προγραμμάτων μεταπτυχιακών σπουδών και καταγράφονται αναλυτικά τα στοιχεία που το σχετικό ιδρυτικό σχέδιο οφείλει να περιλαμβάνει. Στο ίδιο άρθρο ορίζονται τα σχετικά με την κοινοποίηση και ανάρτηση της εγκριτικής ή απορριπτικής απόφασης της Συγκλήτου, καθώς και τη δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Με την παράγραφο τέσσερα θεσπίζεται διαδικασία παροχής, από τη Συνέλευση του Τμήματος, εντολής αυτοδύναμης διδασκαλίας και επίβλεψης μεταπτυχιακών διπλωματικών εργασιών, η οποία απευθύνεται σε καθηγητές εντός ή εκτός του οικείου ιδρύματος, αφυπηρετήσαντες καθηγητές, ερευνητές, διδάκτορες καθώς και λοιπές κατηγορίες διδασκόντων. Με την παράγραφο έξι εισάγεται διαδικασία αξιολόγησης των ΠΜΣ, με στάδια ανά διετία και ανά τετραετία, τα οποία περιλαμβάνουν την υποβολή απολογισμού δραστηριοτήτων και αποτίμησης του ερευνητικού και εκπαιδευτικού έργου καθώς και τη σύνταξη εκθέσεων αξιολόγησης. Στη διαδικασία της αξιολόγησης εμπλέκονται η Συντονιστική Επιτροπή του προγράμματος, η ΜΟΔΙΠ του Ιδρύματος και η Α.ΔΙ.Π, ενώ οι σχετικές αξιολογήσεις δημοσιοποιούνται και κοινοποιούνται στο ΥΠΠΕΘ. Οι παράγραφοι επτά και οκτώ προδιαγράφουν τους όρους υπό τους οποίους λειτουργούν διατμηματικά και διιδρυματικά ΠΜΣ, σε συνεργασία με Τμήματα, Ερευνητικά Κέντρα και Ινστιτούτα, καθώς και οι συνέργειες με ομοταγή ιδρύματα της αλλοδαπής, οι ειδικότεροι όροι και προϋποθέσεις των οποίων καταγράφονται στα σχετικά Ειδικά Πρωτόκολλα Συνεργασίας. Η παράγραφος εννέα καθορίζει την οργανωτική μορφή και τους σκοπούς των Προγραμμάτων Μεταπτυχιακής Επαγγελματικής Ειδίκευσης, τα οποία ρητώς διαφοροποιούνται από τα ΠΜΣ αφενός ως προς την πρόβλεψη για  δίδακτρα και πόρους που καταβάλλονται από ιδιωτικούς φορείς και αποβλέπουν στην επιμόρφωση του υπαλληλικού και  στελεχικού τους δυναμικού, καθώς και ως προς τη μη κατοχύρωση του απαιτούμενου τυπικού προσόντος για την εκπόνηση διδακτορικής διατριβής.
Το άρθρο τέσσερα αφορά τους πόρους και τις πηγές χρηματοδότησης των μεταπτυχιακών προγραμμάτων, καθώς και τους περιορισμούς ως προς την προέλευση ή την κατανομή των σχετικών κονδυλίων. Η πρώτη παράγραφος εξειδικεύει τον τρόπο χρηματοδότησης ενός ΠΜΣ με εξαντλητική απαρίθμηση των πιθανόν πηγών χρηματοδότησης. Στο σημείο α της ίδιας παραγράφου προσδιορίζεται το ανώτατο όριο του ποσού του τέλους εγγραφής που είναι δυνατόν να καταβάλλεται από τον μεταπτυχιακό φοιτητή (500 Ευρώ για ΠΜΣ διάρκειας δύο εξαμήνων, 750 Ευρώ για ΠΜΣ διάρκειας τριών εξαμήνων και 1.000 Ευρώ για ΠΜΣ διάρκειας τεσσάρων εξαμήνων), με πρόνοιες για τη δυνατότητα συμμετοχής φοιτητών περιορισμένης εισοδηματικής ικανότητας και πρόβλεψη για τμηματικό τρόπο καταβολής του ποσού. Η περίπτωση β της παραγράφου 1 εισάγει εξαίρεση ως προς το όριο (πλαφόν) των διδάκτρων για την κατηγορία των Προγραμμάτων Μεταπτυχιακής Επαγγελματικής Ειδίκευσης, το οποίο δύναται να υπερδιπλασιάζεται σε σχέση με το αντίστοιχο τέλος εγγραφής των ΠΜΣ. Οι παράγραφοι 2 και 3 προσδιορίζουν τις διαδικαστικές προϋποθέσεις για την απόφαση της Συγκλήτου ως προς τον καθορισμό των τελών εγγραφής και τη διαμόρφωση των αμοιβών των διδασκόντων, στις οποίες περιλαμβάνεται η ειδικά αιτιολογημένη και διεξοδικά τεκμηριωμένη πρόταση της Συνέλευσης του οικείου Τμήματος. Οι αμοιβές αυτές, ως προς τις οποίες ισχύουν οι εκ του Νόμου προβλεπόμενες παρακρατήσεις υπέρ του ΕΛΚΕ, δεν μπορεί να υπερβαίνουν το 50% του ακαθάριστου βασικού μηνιαίου μισθού καθηγητή πρώτης βαθμίδας, με μέριμνα για πρόβλεψη πρόσθετης αμοιβής, κατόπιν Υπουργικής Απόφασης, στις περιπτώσεις απασχόλησης σε μη εργάσιμες ημέρες. Η παρ. 4 προβλέπει την υποχρέωση κοινοποίησης αναλυτικών στοιχείων των προϋπολογισμών των ΠΜΣ και των ΠΜΕΕ στο ΥΠΠΕΘ. Στην παρ. 5 καθορίζονται τα ποσοστά κατανομής των εσόδων των ΠΜΣ και των ΠΜΕΕ, η διαχείριση των οποίων πραγματοποιείται μέσω των Ειδικών Λογαριασμών Κονδυλίων Έρευνας των ΑΕΙ. Ειδικά ως προς τα λειτουργικά έξοδα, καταγράφονται ενδεικτικά οι επιλέξιμες δαπάνες ενός μεταπτυχιακού προγράμματος. Η παρ. 6 ρυθμίζει την αρμοδιότητα για τη σύνταξη προϋπολογισμών και απολογισμών των ΠΜΣ, την έκδοση των εντολών πληρωμής των δαπανών και την υποχρέωση ανάρτησης των ανωτέρω στοιχείων. Οι παρ. 7 και 8 ρυθμίζουν τα αυτοδύναμα, αυτοχρηματοδοτούμενα ΠΜΣ στο εξωτερικό και τα ΠΜΣ που λειτουργούν κατά τη θερινή περίοδο.         
Με την προτεινόμενη ρύθμιση του πέμπτου άρθρου, τίθενται οι γενικοί όροι και προϋποθέσεις φοίτησης σε ένα Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών, με την επιφύλαξη των ειδικότερων προβλέψεων των σχετικών Κανονισμών των Ιδρυμάτων. Ειδικότερα, γίνεται αναφορά στον τρόπο επιλογής των μεταπτυχιακών φοιτητών (παρ. 1), την παρακολούθηση της προόδου των σπουδών τους από το Σύμβουλο Σπουδών (παρ. 2), την υποχρεωτικότητα της παρακολούθησης των μαθημάτων (παρ. 3), τα δικαιώματα και τις παροχές των φοιτητών (παρ. 4), τις υποχρεώσεις ανανέωσης της εγγραφής (παρ. 5), την πρόβλεψη μερικής φοίτησης (παρ. 6), τον ανώτατο χρόνο ολοκλήρωσης των σπουδών και τη δυνατότητα αναστολής φοίτησης (παρ. 7) και τις προϋποθέσεις απονομής μεταπτυχιακού διπλώματος (παρ. 8). Τέλος, στις παραγράφους 9 και 10 περιγράφεται η διαδικασία αξιολόγησης και έγκρισης της μεταπτυχιακής διπλωματικής εργασίας, ενώ προβλέπεται και η υποχρεωτική ανάρτησή της στο διαδικτυακό τόπο του Ιδρύματος.
Τα άρθρα έξι και επτά καθορίζουν το πλαίσιο διεξαγωγής διδακτορικών σπουδών σε ένα πανεπιστημιακό τμήμα και προδιαγράφουν τα στάδια από την επιλογή του υποψήφιου διδάκτορα έως την απονομή του διδακτορικού διπλώματος. Οι διατάξεις του έκτου άρθρου ρυθμίζουν ειδικότερα τις προϋποθέσεις οργάνωσης σπουδών τρίτου κύκλου, αυτόνομα ή σε συνεπίβλεψη με ομοταγή ιδρύματα του εξωτερικού, τον τρόπο ορισμού της γλώσσας συγγραφής της διατριβής, τη διαδικασία αποδοχής ενός υποψηφίου διδάκτορα, τις τυπικές του υποχρεώσεις, τις παροχές και τα δικαιώματά του. Η παρ. 7 εισάγει διάκριση ως προς τους δικαιούχους να επιβλέπουν διδακτορικές διατριβές και τις κατηγορίες διδασκόντων (μόνιμους καθηγητές ΤΕΙ ή ερευνητές Α΄, Β΄ ή Γ΄ βαθμίδας) που δύνανται να λαμβάνουν σχετική εντολή επίβλεψης διδακτορικής διατριβής και προσδιορίζει τη σχετική διαδικασία.
Αντίστοιχα, η παρ. 9 απαριθμεί τις κατηγορίες των δυνάμενων να μετέχουν ως μέλη στη Συμβουλευτική Επιτροπή. Στο άρθρο επτά τίθενται οι όροι για την οριστικοποίηση του τίτλου της διατριβής και τη διαδικασία της δημόσιας υποστήριξής της, κατόπιν εισήγησης της Συμβουλευτικής Επιτροπής. Η παρ. 3 καθορίζει ποιοι δύνανται να μετέχουν σε Εξεταστική Επιτροπή, ενώ οι παρ. 4-7 ρυθμίζουν ειδικότερα τα στάδια για την υποστήριξη και έγκριση της διατριβής και την αναγόρευση του υποψηφίου σε διδάκτορα.  
Το άρθρο οκτώ θέτει τους όρους και τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες είναι εφικτή η προκήρυξη ή πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για εκπόνηση διδακτορικής διατριβής σε ένα πανεπιστήμιο, διευκρινίζοντας τα πεδία τα οποία οφείλουν να μνημονεύονται ρητά στις σχετικές προκηρύξεις, μαζί με τις ενδεχόμενες ρήτρες συνεπειών.
Με το άρθρο εννέα προβλέπεται η δυνατότητα των πανεπιστημίων να ιδρύουν, σε συνεργασία με άλλα ΑΕΙ ή ερευνητικά ιδρύματα της ημεδαπής ή της αλλοδαπής, Ινστιτούτα Διδακτορικών Σπουδών. Τα Ι.ΔΙ.Σ. απαρτίζονται από Σχηματισμούς επιστημονικών και ερευνητικών πεδίων, οι οποίοι αντιστοιχούν σε επιμέρους ενότητες συγγενών γνωστικών αντικειμένων που θεραπεύονται στο Κτητορικό Ίδρυμα και τους συνεργαζόμενους θεσμούς. Οι διδασκαλίες αποσκοπούν στη διαμόρφωση νέων ερευνητών και υποστηρίζονται από ατομικά ή συλλογικά, ερευνητικά προγράμματα. Οι μεταπτυχιακοί και διδακτορικοί φοιτητές, σε συνεργασία με τον Σύμβουλο Σπουδών ή τον Επιβλέποντα καθηγητή, καταρτίζουν ατομικό πρόγραμμα σπουδών που υπηρετεί θεωρητικά και μεθοδολογικά το ερευνητικό και συγγραφικό τους εγχείρημα. Όργανα διοίκηση του Ι.ΔΙ.Σ. είναι ο πρόεδρος, που εκλέγεται από τους καθηγητές των πανεπιστημίων που συμμετέχουν στο Ινστιτούτο για τετραετή θητεία, το Ακαδημαϊκό Συμβούλιο αποτελείται από  τον Πρόεδρο, τους Διευθυντές των επιστημονικών Σχηματισμών, έναν εκπρόσωπο των Μεταπτυχιακών Φοιτητών και έναν εκπρόσωπο των Υποψηφίων Διδακτόρων, με θητεία ενός ακαδημαϊκού έτους, τους διευθυντές των Σχηματισμών που ορίζονται από τη Συντονιστική Επιτροπή και τη Συντονιστική Επιτροπή, που εκλέγεται από τα μέλη του οικείου Σχηματισμού. Τα Ι.ΔΙ.Σ., στο πλαίσιο των επιστημονικών και ερευνητικών Σχηματισμών, μπορούν να οργανώνουν ΠΜΣ. Τα ΠΜΣ που οργανώνονται στα Ινστιτούτα είναι διετούς διάρκειας, είναι συνδεδεμένα με την ερευνητική πράξη και υποστηρίζονται από διδασκαλίες του τρίτου κύκλου σπουδών που οδηγούν σε Δίπλωμα Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΔΜΣ), το οποίο απονέμεται από το Κτητορικό Ίδρυμα.
Με σκοπό την τροφοδότηση και υποβοήθηση της διδασκαλίας καθώς και τη διάχυση των αποτελεσμάτων της έρευνας, στο δέκατο άρθρο προβλέπεται η δυνατότητα ίδρυσης από τις Συγκλήτους των πανεπιστημίων  Ειδικού Νομικού Προσώπου Ιδιωτικού Δικαίου, υπό τη μορφή Ανώνυμης Εταιρείας, με σκοπό τη λειτουργία εκδοτικού οίκου στο πανεπιστήμιο. Το πανεπιστήμιο, δια της Συγκλήτου, έχει την επιστημονική εποπτεία και τον διοικητικό έλεγχο της  εταιρείας. Στο μέτρο που το άνω Ειδικό Νομικό Πρόσωπο αποτελέσει Φορέα Γενικής Κυβέρνησης, προβλέπονται οι συνεπαγόμενες υποχρεώσεις  αναφορικά με την υποβολή δημοσιονομικών αναφορών.
Με το άρθρο 11 , περιγράφεται η έννοια του πτυχίου ή διπλώματος ολοκληρωμένων σπουδών, σύμφωνα με τον όρο Master όπως αναγνωρίζεται διεθνώς από την ακαδημαϊκή κοινότητα. Ορίζονται οι όροι εφαρμογής που οδηγούν στην απονομή πτυχίου ή διπλώματος ύστερα από την ολοκλήρωση κατόπιν επιτυχούς ολοκλήρωσης Προγράμματος Σπουδών με χρόνο φοίτησης ίσο ή μεγαλύτερο από πέντε έτη.
Στο άρθρο 12 περιλαμβάνονται οι καταργούμενες και οι μεταβατικές διατάξεις του νομοσχεδίου και ρυθμίζονται θέματα που αφορούν τα λειτουργούντα ΠΜΣ και τις εκπονούμενες διδακτορικές διατριβές.