Του Φώτη Κόλλια
Τα προβλήματα του ρυθμιστικού πλαισίου για μηχανικούς. Προτείνεται η δημιουργία νέου από μηδενική βάση. Δύσκολα θα παρουσιαστεί μέχρι τέλος του χρόνου, όπως έχει δεσμευτεί η κυβέρνηση.
«Εξαιρετικά απαρχαιωμένο, εξαιρετικά αναποτελεσματικό και εξαιρετικά ανασφαλές» χαρακτηρίζεται το θεσμικό πλαίσιο που αφορά στη δραστηριότητα των μηχανικών στη μελέτη για τα κλειστά επαγγέλματα που παρέδωσε προ ημερών στην «Ομάδα Δράσης» της Κομισιόν ο Δημήτρης Αυγητίδης, αναπληρωτής Καθηγητής της Νομικής Σχολής του Δημοκριτειου Πανεπιστημίου και παρουσιάζει το Euro2day.gr.
Είναι η πρώτη φορά που καταγράφονται αναλυτικά οι στρεβλώσεις στο θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των μηχανικών εξαιτίας των οποίων ορισμένες ειδικότητες έχουν εξασφαλίσει επαγγελματικά προνόμια σε βάρος κάποιων άλλων. Προτείνεται, μάλιστα, να φτιαχτεί από την αρχή ένα νέο θεσμικό πλαίσιο καθώς το υφιστάμενο βασίζεται σε διατάξεις που χρονολογούνται από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα και σε εγκυκλίους οργανισμών (όπως το Γραφείο Πολεοδομίας Αθηνών) η δυνατότητα των οποίων να νομοθετούν αμφισβητείται.
Το ενδιαφέρον είναι πως το θέμα ανοίγει για τα καλά λίγες ημέρες πριν τις εκλογές του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ) στις 24 Νοεμβρίου.
Η δαιδαλώδης ελληνική νομοθεσία χορηγεί επαγγελματικά δικαιώματα στη βάση ακαδημαϊκών τίτλων, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η επάρκεια, η ουσιαστική εμπειρία και το πραγματικό «ίχνος» ενός μηχανικού στην αγορά.
Στην ουσία, καθορίζει προληπτικά και μέσω κανονιστικών πράξεων αποκλειστικές επαγγελματικές δραστηριότητες ακόμα και σε σύνθετα τεχνικά έργα ή εγκαταστάσεις υπέρ ορισμένων ειδικοτήτων μηχανικών. Ετσι, δε λαμβάνεται υπόψη η εμπειρία που απέκτησε ένας μηχανικός κατά τη διάρκεια της θητείας του ή το γεγονός πως εξειδικεύθηκε σε τομέα άλλον από αυτόν του πτυχίου του!
Μάλιστα, η τρόικα αντιλήφθηκε πως τα στοιχεία που της παρουσίαζαν οι ελληνικές κυβερνήσεις και το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΤΕΕ) ήταν εξωραϊσμένα και στην ουσία κίνησε τη διαδικασία που οδήγησε στη μελέτη Αυγητίδη.
Η κυβέρνηση έχει δεσμευθεί πως μέχρι το τέλος του χρόνου (πράγμα αδύνατο...) θα παρουσιάσει το νέο θεσμικό πλαίσιο για το άνοιγμα των τεχνικών επαγγελμάτων, κάποια από τα οποία έκλεισαν εν μέσω μνημονίου και μάλιστα με νομοσχέδια τα οποία υποτίθεται πως καταργούσαν εμπόδια στην επαγγελματική δραστηριότητα!
Σύμφωνα με τη μελέτη Αυγητίδη, το θεσμικό πλαίσιο για τους μηχανικούς είναι «εξαιρετικά απαρχαιωμένο» γιατί βασίζεται σε νομικά κείμενα κυρίως του 1930 και του 1934 «όταν η τεχνική εκπαίδευση και πρακτική ήταν πλήρως αδύνατο να προβλέψει τις τεχνικές εξελίξεις και ανάγκες που θα προέκυπταν έπειτα από 80 χρόνια».
Είναι «εξαιρετικά αναποτελεσματικό» γιατί βασίζεται σε ρυθμίσεις οι οποίες έχουν ενταχθεί σε σειρά νομικών κειμένων που εφαρμόζονται κατά περίπτωση ενίοτε για την κάλυψη συγκεκριμένων αναγκών. Είναι «εξαιρετικά ανασφαλές» γιατί οι πλέον κρίσιμες προβλέψεις στηρίζονται σε εγκυκλίους του Πολεοδομικού Γραφείου Αθηνών το οποίο με βάση την ελληνική νομοθεσία δεν έχει τη δυνατότητα να νομοθετεί, χωρίς προηγουμένως να έχει λάβει σχετική εξουσιοδότηση.
Ο καθηγητής Αυγητίδης επισημαίνει στη μελέτη πως ορισμένες ειδικότητες μηχανικών έχουν «προνομιακή μεταχείριση σε βάρος κάποιων άλλων» χωρίς τα συγκεκριμένα προνόμια να δικαιολογούνται επαρκώς για επιστημονικούς ή άλλους λόγους. Αναφέρεται κυρίως στις ειδικότητες των πολιτικών μηχανικών και των ηλεκτρολόγων / μηχανολόγων μηχανικών οι οποίες απολαμβάνουν προνόμια τα οποία δεν μοιράζονται με άλλες ειδικότητες οι οποίες διαθέτουν αντίστοιχη ειδίκευση και γνώση.
Με βάση τη μελέτη θεωρείται «επιβεβλημένη» η ολοσχερής κατάργηση των διατάξεων του νόμου 4663/1930 «και όλων των σχετικών εγκυκλίων και η έκδοση ενός νέου νόμου, ο οποίος θα καθορίζει τις προϋποθέσεις για την απόκτηση του επαγγελματικού τίτλου του αρχιτέκτονα μηχανικού, του πολιτικού μηχανικού και του τοπογράφου μηχανικού» και άλλων ειδικοτήτων.
Ένας τέτοιος νομος «θα επιλύσει τα ζητήματα νομιμότητας των εγκυκλίων και θα άρει τις υπάρχουσες αντινομίες και ασάφειες, καθορίζοντας τα ποιοτικά προσόντα που απαιτούνται για την απόκτηση του κάθε τίτλου (ακαδημαϊκοί τίτλοι, εμπειρία, εγγραφή σε επιμελητήριο κλπ.), περιγράφοντας παράλληλα το αντικείμενό του με βάση το γνωστικό αντικείμενο σπουδών της κάθε ειδικότητας.
Το ρυθμιστικό πλαίσιο «θα μπορούσε να συμπληρωθεί με κανόνες δεοντολογίας και ευθύνης, κατά το πρότυπο των αντίστοιχων νόμων που ισχύουν σε Γερμανία και Γαλλία, οι οποίοι θα στοχεύουν στην αυτορύθμιση του επαγγέλματος με σκοπό την παροχή αρτιότερων υπηρεσιών προς όφελος του καταναλωτή και της δημόσιας ασφάλειας, χωρίς να εισάγουν περιορισμούς στην πρόσβαση στο επάγγελμα και στις υπηρεσίες, πλην των προβλέψεων για τα απαιτούμενα επαγγελματικά προσόντα, όπως αυτά υποδεικνύονται από τους κανόνες της τέχνης και της επιστήμης».
Παράλληλα, «θα πρέπει να γίνουν οι απαραίτητες τροποποιήσεις της υφιστάμενης νομοθεσίας των ιδιωτικών ή και δημοσίων έργων ώστε να προσδιορισθεί με σαφήνεια ποιες δραστηριότητες στο πλαίσιο μελέτης, κατασκευής και επίβλεψης των έργων είναι κοινές για τις ανωτέρω ειδικότητες μηχανικών και ποιες αποκλειστικές, με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον (συνιστάμενο ιδίως στη δημόσια ασφάλεια και στη διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς)».
Μέχρι να δημιουργηθεί το νέο θεσμικό πλαίσιο, στη μελέτη Αυγητίδη προτείνεται η κατάργηση σειράς διατάξεων (αναφέρονται σε αρκετές σελίδες) ώστε να αρθούν τα προνόμια ορισμένων ειδικοτήτων μηχανικών και να διευρυνθούν οι δραστηριότητες κάποιων άλλων ειδικοτήτων που «στραγγαλίζονται» επί δεκαετίες.
Σημειώνεται πως η διοίκηση του ΤΕΕ απείχε στην ουσία από τη συζήτηση για τις αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο των τεχνικών επαγγελμάτων.
Μάλιστα, ο πρόεδρος του επιμελητηρίου Χρ. Σπίρτζης ζήτησε τον περασμένο Ιούλιο την πειθαρχική δίωξη του εκπροσώπου της Ενωτικής Κίνησης Χημικών Μηχανικών (που τάσσεται υπέρ των αλλαγών) Κ. Κρεμαλή με το επιχείρημα πως είναι άνθρωπος της τρόικας! Η Διοικούσα Επιτροπή του ΤΕΕ απέρριψε την πρόταση Σπίρτζη.
Ο πρόεδρος του ΤΕΕ είχε ζητήσει νωρίτερα την αντικατάσταση του Κ. Κρεμαλή από την Εκτελεστική Επιτροπή της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Χημικής Μηχανικής (EFCE) λόγω «εξωθεσμικής δραστηριότητάς του με την τρόικα», πρόταση που επίσης απορρίφθηκε. Ολα δείχνουν, πάντως, πως έπειτα από δεκαετίες κωλυσιεργίας ετοιμάζονται αλλαγές στο απαρχαιωμένο θεσμικό πλαίσιο των τεχνικών επαγγελμάτων.
